فاصله بین دندان ها چیست؛ علل، علائم و راه‌های درمان
توضیحات:
-
دیاستما یا فاصله بین دندان ها در بعضی موارد متغیر است و ممکن است یا بسیار کوچک باشد یا فاصله به اندازه‌ای باشد که قابل مشاهده باشد، در این مقاله قصد داریم شما را با علل، علائم، تشخیص و همچنین راه‌های درمانی که توسط دندانپزشک صورت میگیرد آشنا سازیم. فاصله بین دندان ها مضر نیست و ممکن است در کودکان و بزرگسالان وجود داشته باشد. در کودکان، این شکاف معمولاً با رشد دندان‌های دائمی آنها کاهش می‌یابد. این فاصله بیشتر از ۰.۵ میلی متر است و ممکن است بین هر دندانی ایجاد شود.
درمان به دلایل پزشکی معمولاً ضروری نیست. اما اگر فردی از ظاهر دیاستمای خود خوشش نیاید، می‌توان این شکاف را کم و زیاد کرد.
علل دیاستما
دیاستما در بزرگسالان و کودکان شایع است و ممکن است به علل زیر ایجاد شود:
اندازه‌ی دندان‌ها در رابطه با استخوان فک
اگر دندان‌های فرد نسبت به اندازه‌ی استخوان فک او خیلی کوچک باشد، ممکن است شکاف‌هایی بین دندان‌هایش ایجاد شود. اندازه‌ی استخوان فک و دندان می‌تواند ژنتیکی باشد و این یکی از دلایل ایجاد دیاستما در خانواده است.
دندان‌های افتاده یا کوچکتر از اندازه‌ی معمول
اگر بعضی از دندان‌ها افتاده یا کوچکتر از دندان‌های دیگر باشند، ممکن است دیاستما ایجاد شود.
دیاستما اغلب دندان‌های پیشین لترال فک بالا را درگیر می‌کند – یعنی دندان‌ها در هر طرف دو دندان جلویی فک بالا. اگر دندان‌های پیشین لترال فک بالا افتاده یا نسبتاً کوچک باشند، ممکن است شکافی بین دو دندان جلویی ایجاد شود.
فرنوم لب بزرگ
فرنوم لب بافتی است که از داخل لب بالایی تا لثه‌ی بالای دندان‌های جلویی فک بالا امتداد دارد.
اگر این بافت به خصوص بزرگ باشد، می‌تواند باعث ایجاد شکاف بین این دندان‌ها شود.
بیماری لثه
حرکت دندان نشانه‌ای از بیماری پیشرفته‌ی لثه است. در افراد مبتلا به بیماری لثه، التهاب به استخوانِ نگهدارنده‌ی دندان آسیب می‌رساند. در نهایت، ممکن است دندان‌ها شل شده و شکاف‌هایی ظاهر شود.
رفلکس بلع اشتباه
وقتی رفلکس بلع به درستی اتفاق می‌افتد، زبان به سقف دهان فشار می‌آورد. در عوض ممکن است فردی هنگام بلعیدن زبان خود را به دندان‌های جلویی فشار دهد. با گذشت زمان، این فشار مکرر به دندان‌های جلو آنها را به جلو رانده و باعث ایجاد شکاف می‌شود.
عادات
مکیدن شست دست، مکیدن لب، فشار دادن زبان و عادت‌های مشابه می‌توانند دندان‌های جلویی را تحت فشار قرار داده و آنها را به جلو سوق دهند. این کار می‌تواند منجر به دیاستما شود.
افتادن دندان‌های شیری
کودکان در صورت ریزش دندان‌های شیری ممکن است دچار دیاستمای موقتی شوند. وقتی دندان‌های دائمی یا بالغ آنها رشد می‌کنند، این شکاف‌ها معمولاً از بین می‌روند.
این نوع شکاف به اندازه‌ای شایع است که دندانپزشکان آن را یک پدیده‌ی طبیعی رشد در کودکان می‌دانند. هیچ درمانی معمولاً لازم نیست.
یک مطالعه در سال ۲۰۱۲ یافته‌های قدیمی‌تر را گزارش داده است که نشان می‌دهد این دیاستماها تقریباً در دو سوم از کودکانی که فقط دندان‌های پیشین مرکزی آنها درآمده رخ می‌دهند. دندان‌های پیشین مرکزی دو دندان صاف در جلوی فک بالا هستند.
علائم
تنها نشانه‌ی دیاستما، فاصله‌ی قابل مشاهده بین دندان‌ها است. اگر دندان‌ها به دلیل بیماری لثه شل شوند، ممکن است فرد احساس درد و ناراحتی کند، به خصوص هنگام غذا خوردن.
علائم دیگر بیماری لثه عبارتند از:
- لثه‌هایی به رنگ قرمز روشن
- لثه‌های متورم و حساس
- خونریزی لثه
- عقب رفتن لثه‌ها
- بوی بد دهان
- لق شدن دندان‌ها
تشخیص
تشخیص دیاستما ساده است – دندانپزشک هنگام معاینه‌ی دندان‌ها فاصله را تشخیص می‌دهد.
معمولاً فرد ابتدا هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان متوجه شکاف می‌شود.
درمان
درمان دیاستما ممکن است الزامی نباشد – بخصوص اگر شکاف ناشی از عدم تطابق اندازه‌ی دندان‌ها و استخوان فک باشد، یا اگر در اثر افتادن دندان‌های شیری به وجود آمده باشد.
اگر درمان از نظر پزشکی الزامی نباشد، اما فرد به دلایل زیبایی بخواهد فاصله‌ی بین دندان‌هایش را کم کند، یک دندانپزشک می‌تواند در تعیین بهترین روش کمک کند.
گزینه‌های درمان عبارتند از:
بریس‌ها
دندانپزشکان معمولاً دیاستما را با بریس درمان می‌کنند. بریس‌ها به دندان فشار می‌آورند و با گذشت زمان فاصله را کاهش می‌دهند.
ممکن است استفاده از یک بریس کامل، حتی اگر فقط یک شکاف وجود داشته باشد، الزامی باشد زیرا حرکت هر دندان بر کل دهان تأثیر می‌گذارد.
روکش‌های ونیر یا باندینگ
به عنوان یک جایگزین برای بریس‌ها، دندانپزشک می‌تواند روکش‌های ونیر را نصب کند یا باندینگ دندان را انجام دهد.
این گزینه‌ها به خصوص زمانی مناسب‌اند که دیاستما ناشی از کوچک بودن دندان‌ها باشد. باندینگ دندان به این صورت انجام می‌شود که رزین روی سطح دندان‌ها قرار میگیرد و سپس به کمک یک منبع نور سفت و سخت می‌شود.
نصب روکش‌های ونیر شامل محکم کردن قطعات ظریف پرسلن روی سطح دندان‌ها است که به صورت سفارشی ساخته می‌شوند.
ایمپلنت‌های دندانی یا بریج
اگر دیاستما به این دلیل رخ دهد که فرد فاقد دندان است (دندان‌هایش افتاده است)، ممکن است به عملیات دندانپزشکی گسترده‌تری مانند ایمپلنت دندان یا بریج دندان نیاز داشته باشد.
قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی شامل قرار دادن پیچ‌های فلزی در استخوان فک و اتصال دندان‌های جایگزین است.
بریج دندان یک دندان کاذب است که توسط یک دستگاه در جایش ثابت و محکم می‌شود که در نهایت به دندان‌های دو طرف شکاف متصل می‌گردد.
عمل جراحی
وقتی دیاستما ناشی از یک فرنوم لب بزرگ باشد، دندانپزشک ممکن است عمل فرنکتومی را توصیه کند – روشی برای از بین بردن بافت اضافی.
کودکانِ بزرگتر و بزرگسالان ممکن است برای کاهش فاصله به بریس یا درمان دیگری نیاز داشته باشند. در کودکان خردسال‌تر، ممکن است این شکاف به خودی خود بسته شود.
درمان بیماری لثه
بیماری لثه برای جلوگیری از عفونت دندان و جلوگیری از عوارضی مانند افتادن دندان، باید تحت درمان قرار گیرد.
درمان ممکن است شامل جرم‌گیری برای از بین بردن رسوبات از لثه باشد. جرم‌گیری همچنین باکتری‌های عفونت‌زا را از بین می‌برد. علاوه بر این، آنتی بیوتیک‌های موضعی یا خوراکی نیز ممکن است کمک کنند.
در موارد شدید، ممکن است برای برداشتن رسوبات عمیق از زیر لثه به جراحی نیاز باشد.
هنگامی که لثه‌ها دوباره سالم شدند، ممکن است دندانپزشک از یکی از روش‌های درمانی فوق برای رفع فاصله بین دندان‌ها استفاده کند.
پیشگیری
پیشگیری از تمام موارد دیاستما امکان‌پذیر نیست.
با این حال، اگر بیماری لثه یا عادت‌ها باعث ایجاد دیاستما شوند، رعایت بهداشت دهان و دندان با استفاده از موارد زیر می‌تواند کمک کند:
- دو بار مسواک زدن دندان‌ها در روز
- نخ دندان کشیدن روزانه
- مراجعه به دندانپزشک برای معاینات منظم و پاکسازی دندان‌ها
- اجتناب از مکیدن انگشت شست دست و کمک به کودکان در ترک این عادت
- اصلاح رفلکس‌های بلع نامناسب
چشم‌انداز کلی
با توجه به علت اصلی دیاستما، چشم‌انداز متفاوت است. با این حال، درمان می‌تواند بیشتر دیاستماها را از بین ببرد یا آنها را کاهش دهد.
این شکاف پس از درمان معمولاً بسته خواهد شد، مگر اینکه فرد به عاداتی مانند مکیدن شست دست بازگردد یا از دستورالعمل‌های دندانپزشک خود پیروی نکند.
چه موقع باید به دندانپزشک مراجعه کنیم
اگر شما یا فرزندتان دچار دیاستما (فاصله بین دندان‌ها) شده‌اید و نگران آن هستید، باید با دندانپزشک خود صحبت کنید.
انجمن ارتودنتیست‌های آمریکا توصیه می‌کند که متخصصان ارتودنسی تمام کودکان را در سن ۷ سالگی معاینه کنند. یک دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی دندان می‌تواند علت اصلی را تشخیص دهد و در صورت لزوم یک دوره‌ی درمانی را توصیه کند.
خلاصه
دیاستما شکاف بین دندان‌ها است.
طیف وسیعی از عوامل می‌توانند منجر به ایجاد دیاستما شوند – از بیماری لثه گرفته تا نسبت اندازه‌ی دندان به اندازه‌ی استخوان فک. دندانپزشک می‌تواند علت دقیق آن را تشخیص دهد. در بسیاری از موارد، درمان لازم نیست. به هر حال برخی از افراد به دلایل زیبایی تصمیم می‌گیرند که تحت درمان قرار گیرند. روش‌های زیادی برای درمان دیاستما وجود دارد و نتایج آن معمولاً دائمی است و برای همیشه باقی می‌ماند.