کشیدن دندان عقل؛ علل، خطرات و نکات جراحی آن
توضیحات:
-
به نام خدا
افراد زیادی در طول زندگی خود هیچ مشکلی با دندان عقل خود پیدا نمی‌کنند و هرگز برای جراحی دندان عقل خود به کلینیک دندانپزشکی مراجعه نمی‌نمایند. اما اگر رویش این دندان با مشکل همراه باشد کشیدن دندان عقل باید در دستور کار قرار گیرد. .در این مقاله شما را با مشکلات دندان عقل نهفته، دلایل کشیدن دندان عقل، خطرات، آمادگی برای جراحی و مراقبت‌های بعد از عمل آن آشنا خواهیم کرد.
کشیدن دندان عقل یک شیوه‌ی جراحی برای کندن یک یا چند دندان عقل است ،یعنی چهار دندان اصلی بزرگسال که در گوشه‌های عقب دهان شما در بالا و پایین قرار دارند.
اگر‌یک دندان عقل فضایی برای رشد نداشته باشد (دندان عقل نهفته) منجر به درد، عفونت یا سایر مشکلات دندانی می‌شود و به احتمال زیاد باید آن را بکشید. کشیدن دندان عقل ممکن است توسط دندانپزشک یا جراح دهان و دندان انجام شود.
برای جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده، برخی از دندانپزشکان و جراحان دهان و دندان توصیه می‌کنند که جراحی دندان عقل انجام شود و دندان کشیده شود حتی اگر دندان‌های نهفته در حال حاضر مشکلی ایجاد نکنند.
چرا این کار انجام می‌شود
دندان‌های عقل یا دندان‌های آسیای سوم آخرین دندان‌های اصلی هستند که در دهان ظاهر می‌شوند (رویش می‌یابند). این دندان‌ها معمولاً در سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی ظاهر می‌شوند. بعضی از افراد هرگز دندان عقل در نمی‌آورند. در افراد دیگر، دندان‌های عقل به طور معمول در می‌آیند – دقیقاً مانند دندان‌های آسیای دیگر – و مشکلی ایجاد نمی‌کنند.
بسیاری از افراد دندان عقل نهفته دارند – دندان‌هایی که فضای کافی برای بیرون آمدن به داخل دهان یا رشد طبیعی ندارند. دندان عقل نهفته ممکن است فقط تا حدی رویش کند یا اصلاً بیرون نیاید.
یک دندان عقل نهفته ممکن است:
- با زاویه نسبت به دندان بعدی رشد کند (دندان آسیای دوم)
- با زاویه نسبت به پشت دهان رشد کند.
- با دندان‌های دیگر در زاویه‌ی قائم رشد کند، مثل اینکه دندان عقل درون استخوان فک قرار داشته باشد.
- مانند دندان‌های دیگر مستقیم بالا‌یا پایین برود اما در استخوان گیر افتاده باشد.
مشکلات دندان عقل نهفته
اگر دندان عقل نهفته منجر به مشکلات زیر شود احتمالأ باید آن را بکشید:
- درد
- گیر کردن غذا و بقایا پشت دندان عقل
- عفونت‌یا بیماری لثه (بیماری پریودنتال) که باید اقدام به جراحی لثه نمود.
- پوسیدگی دندان در‌یک دندان عقلِ تا حدی جوانه زده
- آسیب به دندان نزدیک یا استخوان اطراف
- ایجاد کیسه پر از مایع (کیست) در اطراف دندان عقل
- عوارض درمان‌های ارتودنسی دندان برای صاف کردن دندان‌های دیگر
جلوگیری از مشکلات دندانی در آینده
متخصصان دندانپزشکی در مورد کشیدن دندان عقل نهفته که مشکلی ایجاد نمی‌کنند (بدون علامت) اختلاف نظر دارند.
پیش بینی مشکلاتی که دندان عقل نهفته در آینده ایجاد خواهد کرد دشوار است. با این حال، در اینجا منطق استخراج پیشگیرانه‌ی دندان عقل عبارت است از:
- دندان عقل بدون علائم هنوز هم می‌تواند حامل بیماری باشد.
- اگر فضای کافی برای رویش دندان وجود نداشته باشد، دسترسی به آن و تمیز کردن صحیح آن معمولاً دشوار است.
- عوارض جدی دندان عقل در بزرگسالان جوان‌تر کمتر اتفاق می‌افتد.
- افراد مسن ممکن است با جراحی و عوارض بعد از جراحی دچار مشکل شوند.
خطرات
کشیدن دندان عقل معمولأ منجر به عوارض طولانی مدت نمی‌شود. با این حال، کندن دندان عقل نهفته گاهی اوقات به‌یک روش جراحی نیاز دارد که شامل ایجاد یک برش در بافت لثه و برداشتن استخوان است. عوارض این کار به ندرت شامل موارد زیر است:
- محل جراحی (حفره‌ی) خشک و دردناک یا نمایان شدن استخوان در صورت از بین رفتن لخته خون بعد از جراحی از محل زخم جراحی (حفره)
- عفونت در حفره به دلیل تجمع باکتری‌ها یا ذرات غذایی محبوس شده
- آسیب به دندان‌ها، اعصاب، استخوان فک یا سینوس‌های اطراف.
چگونه آماده می‌شوید
دندانپزشک ممکن است عمل را در مطب انجام دهد. با این حال، اگر دندان شما به شدت نهفته است یا اگر کشیدن آن نیاز به یک جراحی عمیق دارد، ممکن است دندانپزشک شما را به یک جراح دهان و دندان معرفی کند. علاوه بر ایجاد بی حسی در ناحیه با بی حسی موضعی، جراح ممکن است آرام بخشی را به شما تزریق کند تا در هنگام عمل راحت تر باشید.
سؤالات مربوطه
سؤالاتی که ممکن است بخواهید از دندانپزشک یا جراح دهان خود بپرسید عبارتند از:
- چه تعداد دندان عقل باید کشیده شود؟
- چه نوع بیهوشی دریافت می‌کنم؟
- این عمل را چقدر پیچیده پیش بینی می‌کنید؟
- این عمل چه مدت طول می‌کشد؟
- آیا دندان عقل نهفته باعث آسیب به دندان‌های دیگر شده است؟
- آیا خطر آسیب عصبی وجود دارد؟
- چه درمان‌های دندانی دیگری ممکن است در تاریخ بعدی نیاز داشته باشم؟
- مدت زمان بهبودی کامل و بازگشت به فعالیت طبیعی چقدر طول می‌کشد؟
آماده شدن برای جراحی
کشیدن دندان عقل تقریباً همیشه به شکل‌یک روش سرپایی انجام می‌شود. این‌یعنی شما همان روز به خانه می‌روید.
کارکنان بیمارستان یا کلینیک دندانپزشکی دستورالعمل‌هایی را در مورد اینکه قبل از جراحی و در روز جراحیِ برنامه ریزی شده‌ی خود باید چه کارهایی انجام دهید به شما ارائه می‌کنند. این سئوالات را بپرسید:
- آیا باید از قبل با کسی هماهنگ کنم که مرا به خانه منتقل کند؟
- چه زمانی باید به کلینیک دندانپزشکی یا بیمارستان برسم؟
- آیا لازم است از خوردن غذا یا نوشیدن مایعات یا هر دو خودداری کنم (ناشتا باشم)؟ اگر چنین است، چه زمانی شروع می‌کنم؟
- آیا می‌توانم داروهای تجویز شده‌ی خود را قبل از جراحی مصرف کنم؟ اگر چنین است، تا چه مدت قبل از جراحی می‌توانم یک دوز مصرف کنم؟
- آیا باید از مصرف داروهای بدون نسخه قبل از جراحی خودداری کنم؟
آنچه می‌توانید انتظار داشته باشید
در طول عمل
دندانپزشک یا جراح دهان و دندان شما ممکن است یکی از سه نوع روش بیهوشی را استفاده کند، این به پیچیدگی مورد انتظار در کشیدن دندان عقل و سطح آسایش شما بستگی دارد. گزینه‌ها عبارتند از:
- بی حسی موضعی: دندانپزشک یا جراح دهان شما بیهوشی موضعی را با یک یا چند آمپول در نزدیکی محل استخراج انجام می‌دهد. قبل از تزریق، دندانپزشک یا جراح به احتمال زیاد ماده‌ای را روی لثه‌های شما اعمال می‌کند تا آنها را بی‌حس کند. شما هنگام کشیدن دندان بیدار هستید. اگرچه مقداری فشار و حرکت احساس خواهید کرد، اما نباید درد را تجربه کنید.
- آرام بخشی: دندانپزشک یا جراح دهان از طریق یک خط داخل وریدی (IV) در بازو، آرام بخشی به شما می‌دهد. آرام بخشی در طول عمل هوشیاری شما را سرکوب می‌کند. شما هیچ دردی احساس نمی‌کنید و حافظه‌ی محدودی از عمل خواهید داشت. برای بی حس شدن لثه‌ها نیز بی حسی موضعی دریافت خواهید کرد.
- بیهوشی عمومی: در شرایط خاص، ممکن است بیهوشی عمومی به شما پیشنهاد شود. ممکن است دارو را از طریق بینی استنشاق کنید یا‌یک خط IV در بازو داشته باشید یا هر دو. سپس بی هوش می‌شوید. تیم جراحی دارو، تنفس، دما، مایعات و فشار خون شما را با دقت کنترل می‌کند. شما هیچ دردی نخواهید داشت و هیچ خاطره‌ای از جراحی ندارید. بی‌حسی موضعی نیز برای کمک به رفع ناراحتی بعد از عمل انجام می‌شود.
در حین کشیدن دندان عقل، دندانپزشک یا جراح دهان:
- برشی در بافت لثه ایجاد می‌کند تا به دندان و استخوان برسد
- استخوانی را که دسترسی به ریشه‌ی دندان را مسدود می‌کند برمی‌دارد
- دندان را به چند قسمت تقسیم می‌کند اگر با این کار راحت‌تر بتواند قطعات دندان را خارج کند
- دندان را بر می‌دارد (می‌کند)
- محل دندان برداشته شده را از وجود هرگونه بقایای دندان یا استخوان پاک می‌کند
- بخاطر بهبودی بیشتر، زخم را بخیه می‌زند، اگرچه این کار همیشه لازم نیست.
- برای کنترل خونریزی و کمک به تشکیل لخته خون، گاز را روی محل استخراج قرار می‌دهد.
بعد از عمل
اگر آرام بخشی یا بیهوشی عمومی دریافت می‌کنید، پس از انجام این عمل به اتاق ریکاوری منتقل می‌شوید. اگر بیهوشی موضعی داری، زمان بهبودی کوتاه مدت شما احتمالاً روی صندلی دندانپزشکی است.
همانطور که از جراحی خود بهبود می‌یابید، دستورالعمل‌های دندانپزشک خود را در مورد موارد زیر رعایت کنید:
- خون ریزی: مقداری تراوش خون ممکن است اولین روز پس از کشیدن دندان عقل رخ دهد. سعی کنید از تف کردن زیاد خودداری کنید تا لخته خون را از جای خود (حفره) خارج نکنید. طبق دستور دندانپزشک یا جراح دهان و دندان، گاز را روی محل کشیدن دندان تعویض کنید.
- مدیریت درد: ممکن است بتوانید با داروهای مسکن بدون نسخه، مانند استامینوفن (تایلنول و غیره) یا داروهای مسکنی که دندانپزشک یا جراح دهان تجویز کرده درد خود را مدیریت کنید. اگر طی عمل استخوان برداشته شده باشد، ممکن است داروی مسکن تجویز شود. نگه داشتن یک کیسه یخ روی فک نیز ممکن است درد را تسکین دهد.
- تورم و کبودی: از بسته یخ به دستور دندانپزشک یا جراح خود استفاده کنید. هر گونه تورم در گونه‌های شما معمولاً طی دو یا سه روز بهبود می‌یابد. رفع کبودی ممکن است چند روز بیشتر طول بکشد.
- فعالیت: پس از جراحی تا پایان روز استراحت کنید. روز بعد فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیرید، اما حداقل به مدت یک هفته از انجام فعالیت‌های شدید که منجر به کنده شدن لخته خون از حفره می‌شود خودداری کنید.
- نوشیدنی‌ها: بعد از جراحی آب زیادی بنوشید. در ۲۴ ساعت اول نوشیدنی‌های الکلی، کافئین دار، گازدار یا گرم مصرف نکنید. حداقل یک هفته با نی چیزی ننوشید زیرا عمل مکیدن می‌تواند لخته خون را از حفره خارج کند.
- غذا: در ۲۴ ساعت اول فقط غذاهای نرم مانند ماست یا سس سیب بخورید. اگر می‌توانید غذاهای نیمه نرم را تحمل کنید، شروع به مصرف آنها کنید. از غذاهای سفت، جویدنی، گرم یا ادویه‌دار که ممکن است در حفره گیر کرده یا زخم را تحریک کنند خودداری نمایید.
- تمیز کردن دهان: طی ۲۴ ساعت اول بعد از جراحی مسواک نزنید، دهان خود را بشویید، تف کنید یا از دهان شویه استفاده کنید. به طور معمول به شما می‌گویند که بعد از ۲۴ ساعت اول مسواک بزنید. هنگام مسواک زدن در نزدیکی زخم جراحی با ملایمت رفتار کنید و هر دو ساعت و بعد از صرف غذا به مدت یک هفته به آرامی دهان خود را با آب نمک گرم بشویید.
- مصرف دخانیات: اگر سیگار می‌کشید، حداقل ۷۲ ساعت پس از جراحی این کار را نکنید – و در صورت امکان بیشتر صبر کنید. اگر تنباکو را می‌جوید، حداقل‌یک هفته از آن استفاده نکنید. مصرف محصولات دخانیات پس از جراحی دهان و دندان می‌تواند بهبودی را به تأخیر بیندازد و خطر عوارض را افزایش دهد.
- بخیه‌ها: ممکن است بخیه‌هایی داشته باشید که در عرض چند هفته حل شده و یا اصلاً بخیه نداشته باشید. اگر بخیه‌های شما باید کشیده شوند، برای این کار قرار ملاقات بگذارید.
چه موقع باید با دندانپزشک یا جراح خود تماس بگیرید
در صورت مشاهده‌ی علائم یا نشانه‌های زیر که می‌توانند عفونت، آسیب عصبی یا عارضه‌ی جدی دیگر را نشان دهند، با دندانپزشک یا جراح دهان خود تماس بگیرید:
- مشکل در بلع یا تنفس
- خونریزی بیش از حد
- تب
- درد شدیدی که با داروهای مسکنِ تجویز شده برطرف نمی‌شود
- تورم که پس از دو یا سه روز بدتر می‌شود
- طعم بد دهان که از طریق شستشو با آب نمک برطرف نمی‌شود
- چرک درون حفره یا تراوش از آن
- بی حسی مداوم یا از دست دادن حس
- خون یا چرک در ترشحات بینی.
نتایج
بعد از کشیدن دندان عقل احتمالاً نیازی به قرار ملاقات بعدی ندارید اگر:
- نیازی به کشیدن بخیه‌ها نباشد.
- در طول عمل هیچ عارضه‌ای ایجاد نشده باشد.
- مشکلات مداوم مانند درد، تورم، بی حسی یا خونریزی را تجربه نکنید – عوارضی که ممکن است نشانگر عفونت، آسیب عصبی یا سایر مشکلات باشد.
در صورت بروز عوارض، با دندانپزشک یا جراح دهان تماس بگیرید تا در مورد گزینه‌های درمان صحبت کنید.