مسواک
توضیحات:
-
به نام خدا
یک مسواک خوب چه ویژگی هایی دارد؟
1- مسواک مناسب و خوب ابتدا باید شرایط ظاهری لازم را داشته باشد.2- مسواک خوب باید دارای سر کوچک و ریشه‌های خوش فرمی باشد. سر کوچک مسواک باعث می‌شود نقاط دور از دسترس دهان ودندان‌ها نیز به وسیله آن تمیز شده و تمام باقیمانده‌های غذا از لا به لای دندانها خارج شده و دهان شما بونگیرد.
3ـ ریشه‌های مسواک باید نرم باشد و به آرامی روی سطح دندانها و لثه حرکت کند و مانع از آسیب به آنها شود. ریشه‌های نرم، پلاکها و باقیمانده‌های غذا را راحت‌تر خارج می‌کند.
4ـ با انتخاب مسواکی با ریشه‌های سخت ممکن است در نگاه اول تصور کنید که دندان‌هایتان را تمیزتر می‌کند ولی درعین حال احتمال آسیب به بافت لثه و نیز از بین رفتن مینای دندانها با گذشت زمان افزایش می‌یابد.
5ـ داشتن دسته مناسب هم از فاکتورهای دیگر یک مسواک است. دسته‌ای که احتمال لغزیدن آن خیلی کم باشد، به راحت نگه‌داشتن آن درحین مسواک‌زدن کمک می‌کند.
6ـ بهترین نوع مسواک، مسواکی است که در دهانتان کاملا احساس راحتی کرده و دندان‌هایتان را بخوبی تمیز کند. مخروطی یا مستطیلی بودن سر مسواک و موج‌دار، صاف یا قوس‌دار بودن ریشه‌های مسواک کاملا به شما بستگی دارد. هر نوعی را که انتخاب می‌کنید، باید با آن احساس راحتی کنید و به آسانی به تمام نقاط دهان شما دسترسی داشته باشد.
7ـ مسواک‌هایی که ریشه‌های آن به صورت زاویه‌دار ساخته شده‌اند تماس ریشه‌ها را با سطوح بین دندانی افزایش داده و حتی پلاک‌های سفت را نیز از جا می‌کند.
انواع مسواک:
1-مسواک دندانی برقی Electric toothbrush
مسواک برقی که نیروی خود را از برق AC و یا باتری تامین می کند، متشکل از یک دستگیره دارای یک موتور است که حرکت مکانیکی مسواک را برای اعمال به دندانها فراهم می کند. وسیله به منظور زدودن پلاک چسبنده و خورده های غذا از دندانها برای کاهش پوسیدگی دندان بکار می رود.مزایا و معایب مسواک برقی:
در گذشته عنوان می‌شد که مسواکهای برقی بهتر از مسواکهای معمولی، دندانها را تمیز می‌کنند.اما امروزه دیگر چنین بحثی مطرح نیست.
محققان دریافته‌اند که مسواکهای برقی اثر بهتری در مقایسه با انواع دستی ندارند.
آنچه مهم است، نحوه مسواک زدن است و نه نوع مسواک! پس با یک مسواک معمولی هم میتوان به خوبی دندانها را تمیز کرد.
فقط فراموش نکنیم که باید حداقل روزی 2 بار و هر بار 2 دقیقه مسواک کنیم.
مزایا و معایب بعضی افراد از مسواک زدن با مسواکهای برقی لذت می‌برند و همین امر باعث می‌شود زمان بیشتری را به مسواک زدن اختصاص دهند و دفعات آن را بیشتر کنند.
در نتیجه بهداشت دهان این افراد بهبود می‌یابد. برای افرادی که توانایی بدنی کمی دارند (مثلا مبتلا به آرتریت هستند) نیز استفاده از این مسواک‌ها بسیار راحت‌تر و قابل قبول است.
یکی دیگر از مزیت‌های مسواکهای برقی این است که بعضی انواع آنها مجهز به زمان سنج می‌باشند و کمک می‌کند که شخص متوجه شود که چه مدتی دندان‌هایش را تمیز کرده است (مثلا حدود 2 دقیقه کافی است) اما در کنار این مزیت‌ها، باید به قیمت بالای این نوع مسواک‌ها اشاره کرد که باعث می‌شود عده زیادی نتوانند از آنها استفاده کنند و اما مسواکهای دستی هم ارزان هستند و هم به راحتی قابل تحمل می‌باشند.
ضمنا بعضی از آنها در قسمت انتهایی، دارای زبان پاک‌کن هستند. همچنین نیازی به باتری و یا شارژ کردن هم ندارند.
در خرید یک مسواک برقی خوب باید به چند ویژگی آن دقت کنید.
1 ـ سطح قدرت و سرعت ضربات وارده توسط ریشه‌های مسواک. هر چه تعداد ضربات و سرعت ریشه‌ها بیشتر باشد، قدرت تمیزکنندگی مسواک بیشتر است.2 ـ نوع سر مسواک خیلی اهمیت دارد. مسواک‌هایی با سرهای چرخشی ضربانی به دلیل شباهتی که با مسواکهای معمولی دستی دارند، برای کسانی که سرهای بزرگ را برای مسواک می‌پسندند، گزینه مناسبی است.
برای تمیز کردن نقاط دور از دسترس دهانتان سرهای کوچک مسواک بهترین گزینه به شمار می‌رود. برخی از سرهای مسواک‌ها به منظور خاصی همچون سفیدکنندگی و نیز برای دندانهای حساس و افرادی که ارتودنسی دارند، مناسب است.
3 ـ اندازه مسواک برقی باید متناسب با سن فرد باشد. حتما به این موضوع در خرید مسواک توجه کنید.
برای افراد 4 تا 12 ساله باید مسواکهای برقی مخصوص کودکان که معمولا وزن کمی داشته و نگهداری آن راحت‌تر است، خریداری شود.
از طرف دیگر می‌توانید مسواکی با اندازه معمولی ولی سر کوچک انتخاب کنید که به انتهای دهان نیز برسد.
4 ـ به نوع کارکرد مسواک توجه کنید. توجه به این که مسواک با باتری کار می‌کند یا قابل شارژ با برق است، اهمیت دارد. قطعا نوع دوم البته همراه با نشانگر اتمام شارژ مسواک بهترین انتخاب است.
2- مسواک دندانی دستی Manual Toothbrush
مسواک دندانی دستی وسیله ای متشکل از یک میله با موی طبیعی یا سنتزی در یک طرف به منظور زدودن پلاک مانده و خورده غذا از دندانها برای کاهش پوسیدگی دندان استفاده می شود.مزایای مسواک دستی:
مسواکهای معمولی قطعا دارای مزایای زیادی بوده که بشر سال‌های سال از آن استفاده کرده است. ارزان قیمت و در دسترس بودن و نیز قابل حمل و کم جا بودن از مزیت‌های این مسواک‌هاست.مسواکهای معمولی و دستی کاملا تحت کنترل شما هستند و می‌توانید به دلخواه خود فشار وارده بر دندانها و لثه‌هایتان را کنترل کرده و از اعمال فشار بیش از حد خودداری کنید چرا که فشار زیاد روی دندانها ممکن است باعث درد، حساس شدن دندانها، از بین رفتن مینای دندان و افزایش احتمال پوسیدگی دندانها شود.
از طرفی مسواکهای معمولی بهترین گزینه برای کودکان به شمار می‌رود چرا که کاملا بی‌خطر بوده و با آموزش چگونگی مسواک‌زدن می‌توانند براحتی دندان‌هایشان را تمیز کنند.
3- مسواک دندانی دارای توان یونی Ionic Battery-Powered Toothbrush
مسواک دندانی یونی نوعی مسواک است که در آن بجای استفاده از اصطکاک و صوت با تغییر قطبیت سطوح دندان از منفی به مثبت پیوند پلاکها کنده می شود. مواد پلاک به طور موثر توسط دندانها دفع می شوند و با موهای مسواک شارژ شده بصورت منفی گرفته می شوند.4- مسواک پیشگیری Prophylaxis Brushes
مسواک پیشگیری وسیله ای است که برای زدودن و برداشتن ذرات و زوائد از اجزاء و قطعات دندانپزشکی استفاده می شود.5- مسواکهای سطوح دندان Dental Plate Brushes
برسهای سطوح دندان برسهایی هستند که برای تمیز کردن سطوح دندانی در لابراتوار دندانپزشکی استفاده می شوند.6- مسواک لثه Gum Brush
این مسواک یکی از مدل های جدید است. در دو طرف سر مسواک زائده های بلندی وجود دارد که هنگام مسواک زدن و وقتی که مسواک را به جلو و عقب روی دندان تان حرکت می دهید، لثه ها را ماساژ می دهد.به هر حال، محصول جدیدی است با یک ابتکار خلاقانه. علاوه بر این، مسواک های دیگری هم در بازار موجودند که در انتهای دسته آنها یک زائده نوک تیز وجود دارد؛ در واقع این زائده ابزاری برای ماساژ لثه است که عده ای به اشتباه از آن به عنوان خلال دندان استفاده می کنند؛ البته اشکالی هم ندارد.
7-مسواک وکیوم دار Vacuum Toothbrushes
مسواک وکیوم دار وسیله ای است که عمل تمیز کردن و خارج ساختن ذرات از میان بافتهای دهانی در آن بوسیله مکش هوا انجام می شود.8- مسواک با الیاف متحرک
یکی از جدیدترین مدل های مسواک که به تازگی وارد بازار شده مسواکی است که بعضی از الیاف آن متحرک هستند. این مسواک با استفاده از باتری کار می کند و ضمن مسواک زدن بعضی از الیاف آن به طور خودکار به عقب و جلو حرکت می کنند تا باقیمانده غذا از لابه لای دندان های شما بهتر پاک شود.9- مسواک با الیاف متقاطع
همان مسواکی است که با نام کراس اکشن می شناسیم و در بدو ورودش کلی طرفدار پیدا کرده بود. الیاف زاویه دار این مسواک به تمیزی بهتر دندان ها کمک می کنند اما نه خیلی زیاد. یعنی اگر درست مسواک بزنیم، مسواک های معمولی و کلاسیک از لحاظ کارایی با این مسواک ها تفاوتی ندارند.10- مسواک با تمیزکننده زبان
بعضی افراد زبانشان به اصطلاح بار اضافی دارد و سنگین است. بار زبان ممکن است بر اثر خوردن بعضی از غذاها یا مشکلات صفرایی ایجاد شود. برای این قبیل افراد، مسواکی در بازار هست که در قسمت پشتی سر آن یک سطح پلاستیکی شیاردار وجود دارد که با کشیدن آن روی زبان، باقیمانده غذا در بین پرزهای چشایی و بار اضافی زبان از بین می رود.11- مسواک عروسکی
مسواک های عروسکی همه نرم هستند اما اگر می خواهید برای یک کودک مسواک بخرید، باید مسواک را بر اساس سن او انتخاب کنید.معمولا روی جلد مسواک نوشته شده که به چه گروه سنی ای تعلق دارد.
برای مثال ۵ تا ۲ سال، ۱۰ ۳ تا سال، ۸ تا ۶ سال و… مسواک هایی که برای کودکان بزرگ تر ساخته می شوند، الیافی در جهات مختلف دارند تا دندان ها به بهترین نحو تمیز شوند.
به علاوه طراحان برای کودکانی که دندان های شیری آنها افتاده هم فکری کرده اند و مسواک این گروه سنی طوری طراحی شده تا هنگام مسواک زدن لثه ها اذیت نشوند.
12- مسواک انگشتی
این مسواک مانند کیسه داخل انگشت می رود و بیشتر برای کودکانی استفاده می شود که هنوز خودشان قادر به مسواک زدن نیستند و تازه اولین دندان های شیری شان را صاحب شده اند.یک ابداع تازه
اگر جزو افرادی هستید که زمان مسواک زدن شما کوتاه است و فکر می کنید با یک دقیقه مسواک زدن دندان هایتان تمیز می شود، یک محصول جدید برای شما وجود دارد تا بفهمید دندان هایتان تمیز شده یا خیر. درواقع، این ابداع تازه شامل قرص ها و قطره هایی است که می توانید پس از مسواک زدن آنها را در دهانتان حل کنید؛ در صورتی که هنوز پلاک میکروبی و باقیمانده غذا بین دندان های شما وجود داشته باشد دندان ها قرمز می شود و این بدین معناست که باید مجددا مسواک و خمیردندان به دست بگیرید. استفاده از این ترفند برای کودکانی که از مسواک زدن طفره می روند هم مناسب است.روش نگهداری از مسواک ها
1- دندانپزشکان توصیه می کنند که هر ۳ ماه یک بار مسواکتان را تعویض کنید به طور حتم موهای آبی رنگی را که روی اغلب مسواک ها وجود دارد، دیده اید. هنگامی که رنگ آبی کمرنگ شد و به نیمه رسید، یعنی عمر مسواکتان به پایان رسیده و شما به یک مسواک تازه نیاز دارید. تفاوت یک مسواک نو با مسواکی که بیش از ۳ ماه کار کرده این است که قدرت تمیزکنندگی اولی ۳۰ درصد بیشتر است.2- هرگز برای تمیزکردن دندان ها از مسواک کهنه با الیاف کج و بد شکل استفاده نکنید چون نه تنها به بهداشت دهان و دندان کمک نمی کند بلکه ممکن است به لثه ها و دندان های شما آسیب برساند.
۳- پس ازهر بار مسواک زدن، مسواکتان را به طور کامل بشویید تا باقیمانده خمیردندان و خرده های غذا از لابه لای الیاف آن خارج شود.
۴- مسواکتان را در مکان گرم و مرطوب قرار ندهید چون درچنین شرایطی الیاف مسواک حالت ارتجاعی خود را از دست داده، بدشکل و بدفرم می شود.
به علاوه خودتان که بهتر می دانید، گرما و رطوبت شرایط لازم برای رشد میکروب ها را فراهم می کند.
۵- اگر برای نگهداری مسواک ها لیوانی را درنظر گرفته اید، باید مراقب تمیزی لیوان هم باشید چون جرم ها و میکروب های داخل لیوان علاوه بر اینکه ظاهری زشت و زننده ایجاد می کند، باعث انتقال میکروب ها به بدن شما هم می شوند.
۶- اگر می خواهید مسواکتان تمیز و عاری از هرگونه میکروب باشد، برای آن درپوش تهیه کنید و بعد مسواک ها را با خیال راحت داخل لیوان یا هر ظرف دیگری که دوست دارید، قرار دهید.
البته یادتان باشد قبل از اینکه مسواک را داخل درپوش بگذارید، آن را خوب خشک کنید تا محیط مناسبی را برای رشد میکروب ها و قارچ ها فراهم نکرده باشید.
۷- گاهی ممکن است که دندان شکسته شما یا دندان پرشده ای که محتویات آن خالی شده، به مسواکتان آسیب برساند و خاصیت ارتجاعی الیاف آن را از بین ببرد.
8-هر زمان که احساس کردید مسواکتان دیگر کارایی قبل را ندارد و از لحاظ ظاهری از بین رفته، زمان تعویض مسواک و خریداری مسواک جدید فرا رسیده است.
تاثیر این نوع ریشه‌های خمیده و شکسته در برداشتن پلاکها و باکتری‌ها بسیار کاهش یافته و گاهی با تیز و خشن‌شدن ریشه‌ها، باعث واردآمدن آسیب به دندانها و بافت لثه می‌شود.
9- چون مسواک محیط مناسبی برای رشد میکروب‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها به شمار می‌رود، دقت کنید که بعد از هر سرماخوردگی، گلودرد و عفونت، افتادن در محیط‌های آلوده یا استفاده توسط افراد دیگر، مسواک خود را تعویض کنید.
10- حواستان باید به کودکان باشد و مسواک آنها را بازرسی کنید تا بموقع مسواک‌شان را تعویض کنید.
خصوصیات یک مسواک استاندارد:
جنس مسواک:
موهای مسواک بهتر است از جنس نایلون و از نوع معمولی باشند. بر اساس سختی موهای مسواک ۳ نوع مسواک وجود دارد:1- مسواک نرم: مناسب افرادی است که دارای بیماری لثه هستند و یا به تازگی بر روی آن ها جراحی لثه انجام شده است. همچنین مسواک بچه ها بهتر است از نوع نرم باشد.
2- مسواک سخت: مسواک های سخت دندان ها را بهتر تمیز نمی کنند بلکه باعث سایش و ایجاد حساسیت های بعدی در دندان ها و همچنین تحلیل لثه ها خواهند شد.
3- مسواک معمولی: مناسب ترین مسواک برای اکثر افراد مسواک های معمولی می باشند. قدرت پاک کنندگی بیشتری نسبت به موهای دیگر دارند.
ابعاد مسواک:
مسواک های با اندازه های بسیار بزرگ امکان تمییز کردن دندان های انتهایی هر فک را از بین می برند و به راحتی در دهان جای نمی گیرند.ابعاد یک مسواک باید استاندارد باشد. یک مسواک استاندارد باید دارای ۳ تا ۴ دسته مو در عرض و ۱۰ تا ۱۲ دسته مو در طول باشند.
هر دسته از این موها نیز باید دارای ۵ تا ۱۲ عدد مو باشد. این اندازه ها و اعداد روی کارایی مسواک اثر بسیار خوبی دارد.
دسته مسواک بهتر است مستقیم و ضخیم باشد تا به راحتی در دست جای گیرد و کنترل بیشتری بر روی مسواک ایجاد گردد.
طول مسواک : بین ۱۳ تا ۱۶ سانتی متر
طول سطح مسواک : 5/2 تا5/3 سانتی متر
عرض سطح مسواک: 8 تا 10 میلیمتر
تاثیر مسواک زدن در سلامت مسواک:
– مسواک کردن غلط و وارد آوردن فشار بیش از حد، علاوه بر خطرهائی که برای لثه ودندان دارد، باعث خمیدگی وسائیدگی موهای مسواک وغیر قابل استفاده شدن آن خواهد شد.– قرار دادن مسواک، درون محفظه های سربسته مانع خشک شدن موهای مسواک می شود و در نتیجه موهای مسواک برای نوبت بعد بیش از حدّ نرم خواهند بود.
بنابراین برای کاهش آسیب به دندان و لثه در تهیه مسواک بایستی موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:
1- سا یز مسواک باید متناسب با اندازه دهان همان فرد باشد.
2- مسواک منحصر به فرد است یعنی از مسواک فرد دیگر نمی توان استفاده کرد.
3- سر مسواک با دسته آن در یک امتداد باشد، یا ترجیحا خمیدگی کمتری داشته باشد.
4- موهای مسواک همه در یک سطح باشند یعنی ارتفاع موهای مسواک یکسان باشد.
5- نوک موهای مسواک باید گرد باشد تا به لثه آسیب نرساند.
6- جنس موهای مسواک باید نایلونی باشد. موهای نایلونی به علت یکنواختی، قابلیت ارتجاعی، مقاومت در برابر شکستگی و عدم جذب آب، ذرات مواد غذایی و پلاک میکروبی نسبت به موهای طبیعی ارجحیت دارد.
7- موهای طبیعی، به دلیل آلودگی با ذرات میکروبی، نرمی بیش از حد، فقدان قابلیت ارتجاعی، شکستگی مطلوب نیستند.
دفعات مسواک زدن:
ایده آل آن است که بعداز هر بار مصرف مواد غذایی یا مواد قندی دندانهایمان را مسواک کنیم اگر نشد، در دو نوبت مسواک کردن دندانها حتما باید صورت گیرد:۱- شب قبل از خواب: به دلیل اینکه در زمان خواب، جریان بزاق و حرکات زبان جهت تمیز کردن محیط دهان کاهش می یابد و دندانها مستعد پوسیدگی می شوند.
۲- صبح بعد از صبحانه
مسواک زدن در گروههای سنی متفاوت:
در کودکان زیر ۳ سال:
1- استفاده از مسواک انگشتی پس از هر وعده شیر یا غذا2- در صورت نبودن مسواک انگشتی میتوان به دور انگشت اشاره پارچه تمیز و مرطوب پیچانده و دندانهای کودک را تمیز کرد.
در کودکان زیر ۳ تا ۵ سال:
والدین هنگام مسواک زدن دندانهای کودکان باید پشت سر او باشند.حرکت مسواک در سطوح بیرونی، سطوح جونده دندانها به صورت افقی رفت و برگشت و حرکت مسواک در سطوح داخلی دندانها به صورت عمودی از لثه به طرف سطح جونده دندانها می باشد. چون در گروه سنی ۳ تا ۵ سال تماس بین دندانی وجود دارد والدین جهت تمیز کردن سطوح بین دندانی باید از نخ دندان استفاده کرد .
در کودکان زیر ۶ تا ۱۲ سال:
کودکان در این سنین باید به صورت مستقل بتوانند مسواک بزنند اما والدین باید نظارت داشته باشند.سعی شود بلا فاصله پس از صرف غذامسواک بزنند·
حرکت مسواک در سطوح بیرو نی دندانها با زاویه ۴۵ درجه نسبت به محور طولی دندانها و به صورت لرزشی از لثه به طرف دندانها می باشد.
حرکت مسواک در سطوح جونده دندانها به صورت افقی ( رفت و برگشت)
حرکت مسواک در سطوح داخلی دندانها به صورت عمودی (از لثه به طرف سطح جونده دندانها)
چون در کودکان ۶ تا ۱۲ سال تماس بین دندانی وجود دارد جهت تمیز کردن سطوح بین دندانی کودکان والدین باید از نخ دندان استفاده نمایند.
در بزرگسالان:
تفاوت زیادی بین روش مسواک زدن کودکان ۶ تا ۱۲ سال و بزرگسالان وجود ندارد.بزرگسالان علاوه بر دندانها و لثه باید برای جلوگیری از بوی بد دهان روی زبان را هم مسواک بزنندو حداقل مدت زمان مسواک زدن ۵ دقیقه می باشد.
مسواک با منشاء طبیعی
مردم بابل اولین کسانی بودند که به خاصیت عجیب چوب درخت میسواک miswak پی بردند.با این چوب امکان جلوگیری از پوسیدگی دندان وجود داشت. میسواک دارای خاصیتی مانند فلوراید در خمیردندان های امروزی بود و موجب سفید و مقاوم تر شدن دندان ها می شد.
این چوب چندی بعد در امپراطوریهای بزرگی نظیر رم و یونان و بخشهایی از قاره آفریقا مورد استفاده قرار گرفت. آسیا به خصوص خاور میانه و آمریکای جنوبی نیز خواستگاه های بعدی میسواک بودند.
پس از پیدایش مسواک های امروزی در اشکال مختلف چوب میسواک به دست فراموشی سپرده شد.
شرکت های مختلف اقدام به تولید مسواک های پلاستیکی نمودند که اگر چه در نگاه اول به صرفه بودند. اما با گذر زمان مشخص شد که فواید و تاثیر گذاری چوب میسواک به مراتب بیشتر از مسواک مصنوعی است.
چرا که برای استفاده از مسواک مصنوعی باید از مکملی مثل خمیر دندان استفاده کرد اما چوب میسواک خودش حاوی مواد لازم برای تمیزی و پاکسازی دندان است.
همچنین چوب میسواک کاملا با محیط زیست سازگار بوده و به راحتی تجزیه می شود اما جنس پلاستیکی مسواک های مصنوعی مانع از تجزیه زود هنگام آنها در محیط زیست می شود.از این رو بشر مجددا به میسواک روی آورد.
در حال حاضر تعدادی از شرکتهای معتبر با سرمایه گذاری بر روی چوب این درخت و عرضه میسواک در بسته بندی های بهداشتی، سعی در جایگزینی آن با همتای مصنوعی اش دارند. در برخی کشور ها مانند یمن استقبال بسیار خوبی از این محصول شده است.