دندان قروچه
توضیحات:
-
به نام خدا
دندان قروچه به چه معنی است؟
به سائیدن دندانها بر روی یکدیگر به صورت عادت و غیر ارادی در طول روز یا شب در حالیکه شخص در حال خوردن یا جویدن غذا نمی باشد اطلاق میشود. معادل دندان قروچه در زبان انگلیسی Bruxism است.
چه عواملی در ایجاد دندان قروچه موثر است؟
به طور کلی علت ایجاد دندان قروچه را به 2 دلیل اصلی منتسب می کنند که عبارتست از:
1- جفت شدن نادرست دندانها و تماس های زودرس بین دندانهای فک بالا و پایین.
2- فشارهای روانی و استرس ها.
در توضیح دو علت یاد شده باید گفت که دندانها دارای شکل و ترکیب (آناتومی) خاص هستند و سطح دندانهای آسیای کوچک و بزرگ مسطح نیست و دارای برجستگیها و فرورفتگی هایی می باشد که در هنگام جویدن دندانهای بالا و پایین به صورت مرتب و با تناسب خاصی بر روی هم قرار می گیرند. به عبارت دیگر در یک تماس صحیح برجستگی های دندانها که به انها کاسپ می گویند در داخل سطوح فرو رفته ی دندان مقابل قرار گرفته و تمامی دندانهای موجود در دهان به صورت متعادل فشارها را متحمل میشوند. در صورتی که اختلال یا بی نظمی در ردیف دندانها باشد یا ایجاد شود ممکن است شخص به صورت غیر ارادی با تغییر در مسیر بسته شدن دهان و جفت کردن دندانها، دندانها را به هم بساید و این عمل به صورت یک عادت یا حالت پارافانکشنال درآید.
همچنین برخی فشارهای روانی و استرس ها ممکن است در ایجاد و ادامه دندان قروچه موثر باشد. البته این مطلب به این معنی نیست که استرس همیشه و در همه ی افراد باعث دندان قروجه می شود یا هر کسی که مبتلا به دندان قروچه است دچار استرس است.علائم دندان قروچه چيست؟
دندان قروچه اگر چه در حالت بيداري هم ممكن است وجود داشته باشد اما بيشتر در حالت خواب انجام مي شود. در اين صورت اطرافيان و خانواده شخص از صداي سايش دندانها متوجه خواهند شد ضمنا در صورت تداوم و شدت دندان قروچه پس ازخواب عضلات صورت خسته و در مواردي ممكن است در لمس دردناك باشد.
دندان قروچه چه آثاري بر دهان و سيستم جونده دارد؟
در كساني كه به صورت طولاني مدت دچار اين عارضه هستند علائم زير ممكن است قابل ملاحظه باشد:
1- عضلات جونده منقبض و درجاتي از افزايش حجم را بروز مي دهند ضمنا ممكن است در عمل كمي دردناك باشد.
2-سطح جونده دندانها و همچنين لبه برنده دندانهاي قدامي دچار سايش ميشوند و دندانهاي كرسي سطح صاف پيدا مي كند و ارتفاع دندانهاي قدامي كاهش پيدا مي كند. در موارد شديد و طولاني مدت ممكن است تمام دندانهاي قدامي سائيده و طول تاج دندان به صورت محسوس و قابل مشاهده كوتاه ميشود.
3-به علت سایش سطح دندانها و فشارهای ناشی از جویدن های عادتی دندانها به سرما و گرما حساس و در موارد شدید باعث تاثیر بر سلامت پالپ دندان میشود ممکن است در نهایت به نکروز یا مرگ پالپ دندان بیانجامد.
4-دندان قروچه و فشارهای ناشی از این عادت پارافانکشنال به عنوان یک عامل موثر در بیماری های لثه شناخته شده است و در صورت وجود بیماری های لثه می تواند بر سرعت پیشرفت بیماری و شدت آن بیافزاید این به این معنی است که تخریب بافتهای نگهدارنده دندان و علی الخصوص استخوان اطراف دندان ها تسریع و تشدید می شود.
راه تشخیص دندان قروچه چیست و آثار مخرب این عادت چگونه بررسی و ارزیابی می شود؟
معمولا اشخاص از طریق اطرافیان و خانواده متوجه سائيده شدن دندانها در حالت خواب می شوند. ضمن اینکه خستگی و دردناک بودن عضلات جونده درد در ناحیه مفصل گیجگاهی فکی و در موارد پیشرفته سایش لبه و سطح دندانها شخص را متوجه این اشکال می نماید.
چه راههایی برای تشخیص و معالجه این بیماری وجود دارد؟
تشخیص دندان قروچه و بررسی دلایل ایجاد کننده آن به وسیله پزشک انجام می شود. دندانپزشک ضمن گرفتن تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی از بیمار معاینه داخل دهاني و خارج دهانی (عضلات سر و صورت، مفصل گیجگاهی فکی) گرفتن رادیو گرافی و ارزیابی وضعیت ریشه ها و بافتهای نگهدارنده به بررسی مشکل خواهد پرداخت و توصیه های لازم را خواهد نمود. در صورتی که دندانپزشک متوجه تماسهای زودرس و نامطلوب دندانها شود اقدام به اصلاح خواهد نمود. اصلاح روابط دندانها باید با دقت و پس از تشخیص قطعی انجام می شود. توصیه می شود اصلاح جفت شدن دندانها (اکلوژن) به وسیله یک دندانپزشگ متبحر که مطالعه و اطلاعات کافی در زمینه اکلوژن دارد انجام شود.
آیا تشخیص و درمان دندان قروجه نیاز به تخصص خاصی دارد؟
تشخیص دندان قروچه کار مشکلی نیست اما درمان آن یک دید و آگاهی وسیع و جامع می خواهد که معمولا در قالب یک تیم تخصصی دندانپزشکی قابل انجام است علی الخصوص زمانی که دندان قروچه باعث درگیری بافتهای نگهدارنده و آسیب و تخریب نسوج دندانی و پالپ شده باشد در این صورت ضرورت دارد به تخصصهای دندانپزشکی مرتبط که عبارتند از: پروتزهای دندانی - پریودانتیکس - ارتودنسی - اندودانتیکس - جراحی فک و صورت مراجعه گردد.
پروتزیست چه کمکهایی به اشخاص مبتلا می نماید؟
در مراحل اولیه ممکن است متخصص پروتز با یک تراش ساده و اصلاح اکلوژن به حل مشکل اقدام نماید یا در صورت ضرورت با قالبگیری از دندانها و مطالعه و بررسی دندانها و جفت شدن آنها اقدام به ساخت نایت گارد نماید. نایت گارد محافظی است که در هنگام استراحت و خواب در داخل دهان و ما بین دندانهای بالا و پایین قرار میگیرد و مانع تماس و سایش دندانها می شود. همچنین پروتزیست با جایگزینی دندانهای از دست رفته میتواند به حل مشکل کمک نماید.
آیا دندان قروچه می تواند باعث لقی دندانها و از دست رفتن دندانها گردد؟
عامل اصلی بیماریهای لثه میکروب ها هستند و عوامل دیگری مثل فشارهای نامناسب به علت تماس زودرس یا دندان قروچه می توانند پيشرفت بیماری را شدت بخشند. بنابراین در موارد مزمن و طولانی مدت که شخص مبتلا به بیماری بریودنتال و دندان قروچه باشد احتمال لق شدن و یا از دست رفتن دندانها وجود دارد. به همین دلیل به محض ابتلا لازم است به دندانپزشک یا متخصص جراحی لثه مراجعه گردد تا پس از تشخیص درمانهای لازم صورت گیرد.
در مورد احتمال وجود فشارهای روانی چه اقدامی توصیه می شود؟
برای تشخیص قطعی و بررسی عوامل دندانی لازم است فرد مبتلا ابتدا به دندانپزشک مراجعه نماید و در صورت صلاحدید جهت بررسی و مشاوره به روانپزشک ارجاع داده شود. بدیهی است در بسیاری از موارد افراد با کمک و راهنمایی روانپزشک یا روانشناس میتوانند از دام و تله استرس رها و آزاد شوند.