آیا فیشور سیلانت در پیشگیری از پوسیدگی دندان مؤثر می‌باشد؟
توضیحات:
-
به نام خدا
فیشور سیلانت یا شیاربندی دندان با پایه رزین در پیشگیری از پوسیدگی سطح حفره‌ها و شیارهای دندان در کودکان و نوجوانان با درزگیری مینای دندان ، مؤثر است. نگهداری سیلانت یک عامل حیاتی برای اثربخشی سیلانت‌های رزینی است و این نگهداری معیار سنجش اثربخشی سیلانت است. میزان نگهداری سیلانت با گذشت زمان کاهش می‌یابد. تاثیر پیشگیرانه پوسیدگی سیلانت، با تعویض سیلانت تحت الشعاع قرار می‌گیرد و خطر پوسیدگی را به میزان نسبتاً بالایی کاهش می‌دهد. سیلانت با پایه رزین اولین مواد انتخابی برای درزگیرهای مینای دندان است.
چه کسانی می‌توانند از فیشور سیلانت بهره‌مند شوند؟
اثربخشی سیلانت برای کودکانی که در معرض خطر بالای پوسیدگی قرار دارند، قطعی است.
برای کودکان و نوجوانانی که در معرض خطر پوسیدگی بالا هستند، باید فیشورسیلنت با پایه رزین اِعمال شود و در حفره‌ها و شیارهای دندانهای دائمی آنها باقی بماند.
همچنین برای بزرگسالانی که در معرض خطر بالای پوسیدگی قرار دارند نیز باید فیشورسیلنت با پایه رزین اِعمال شود و در حفره‌ها و شیارهای دندانهای دائمی آنها باقی بماند.
کدام دندان‌ها باید شیاربندی شوند؟
دندانهای آسیاب دائمی اول و دوم، مهم‌ترین دندان‌ها برای انجام شیاربندی هستند.
دندانهای دیگر مانند دندانهای آسیاب کوچک ، دندان آسیاب سوم یا سطوح پالاتال دندان،ممکن است برای شیاربندی انتخاب شوند.
اگرچه دندانهای آسیاب شیری سهم زیادی در پوسیدگی‌های دندانهای شیریکودکان دارند و سیلانت رزینی به خوبی بر روی دندانهای آسیاب شیری باقی می‌مانند، سهم سطوح شیارها و حفره‌های دندان از کل پوسیدگی دندانهای شیری، تنها 40 درصد است.بنابراین، تأثیر فیشور سیلانت به تنهایی در کاهش پوسیدگی دندانهای شیری نسبت به دندانهای دائمی، به احتمال زیاد کمتر است.
مراحل شیاربندی دندان‌ها
انجام فیشور سیلانت، در عین ساده بودن، عملیاتی بسیار حساس است و تمام مراحل به توجه دقیق به جزئیات نیاز دارد.
جرمگیری و تمیز کردن دندان
زدودن پلاک و ذارت باقی مانده از دندان‌ها، مرحله‌ی مهمی در روند شیاربندی دندان است. انواع مختلفی از روش‌های تمیز کردن وجود دارد.
- جرمگیری با pumice prophylaxis
- جرمگیری با یک پروب تیز و شستشوی قوی با یک سرنگ سه کاره
- ایرابریژن (تراش دندان با هوای فشرده) روشی برای جرمگیری و تمیز کردن دندان است که طی آن، جریانی از ذرات اکسید آلومینیوم از طریق یک هندپیس پر شده با هوای فشرده و یا گاز نیتروژن بر روی دندان اِعمال می‌شود.
جرمگیری و تمیز کردن دندان‌ها با pumice prophylaxis پس از ایرابریژن و در نهایت با اچ اسید موجب نگهداری بیشتر و ماندگاری تاثیر سیلانت می‌شود.
ایزوله کردن دندان
دو روش ایزوله کردن دندان برای سیلانت اتو پلیمریزاسیون عبارتند از:
- ایزوله کردن دندان با استفاده از رابردام (پوشش لاستیکی)
- ایزوله کردن دندان با استفاده از رول پنبه
میزان نگهداری سیلانت پلیمریزاسیون نوری حاوی فلوراید با عایق لاستیکی به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.
آماده سازی مینای دندان
اچ اسید با 35-37٪ اسید فسفریک و سپس شستشو و خشک کردن دندان، روش مطلوبی برای آماده سازی مینای دندان قبل از انجام شیاربندی است. با این حال، چندین روش جایگزین برای آماده سازی مینای دندان وجود دارد که موجب بهبود نگهداری آن و یا کاهش زمان عملیات می‌شود.
آماده سازی مکانیکی
آماده سازی مکانیکی سیستم فیشور با استفاده از زبانه‌ی مته با سرعت پایین، به طور قابل توجهی نگهداری سیلانت اتو پلیمریزاسیون را تا شش سال پس از شیاربندی، افزایش می‌دهد. آماده سازی مکانیکی، تمایل مواد درزگیر به جریان یافتن در دیستال دندانهای فک بالا را مختل می‌سازد. آماده سازی مکانیکی مینای دندان قبل از شیاربندی توصیه نمی‌شود.
سلف اچ در مقایسه با اچ اسید
قبل از شیاربندی، استفاده از مواد سلف اچ، چسبنده و بدون شستشو به جای اسید اچ توصیه نمی‌شود. این مواد ممکن است نگهداری کمتری از روش اسید اچ داشته باشند.
قرار دادن سیلانت
باید حداقل مقدار سیلانت مورد نیاز را برای پوشش کافی حفره‌ها و شبکه شیارها اِعمال کنید و هرگونه حباب هوا یا فضای خالی را قبل از ترمیم با اشعه از بین ببرید.
انواع مواد فیشورسیلانت
مواد فیشور سیلانت به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند:
- سیلانت بر پایه رزین. سیلانت رزینی بر پایه آکریلیک (متاکریلات)، ممکن است حاوی ذرات پرکننده یا فلوراید باشند (یا نباشند) و واکنش سیلانت می‌تواند به صورت خودکار (اتو پلیمریزاسیون ) و یا فعال شده با نور (پلیمریزاسیون نوری) باشد.
- سیلانت گلاس آینومر. مواد ترمیمی بر پایه رزین با ویسکوزیته پایین (کامپوزیت فلو) نیز به عنوان فیشور سیلانت استفاده می‌شود. سیلانت گلاس آینومر از سمان گلاس آینومر تکامل یافته است و می‌تواند به طور مستقیم به مواد دندان بچسبد.
مواد گلاس آینومر در طول زمان فلوراید آزاد می‌کنند و مزیت آنها این است که نسبت به مواد بر پایه رزین، حساسیت کمتری به رطوبت دارند. به دلیل این مزیت، زمانی که مسئله‌ی کنترل رطوبت در میان باشد، مواد گلاس آینومر جایگزین مناسبی برای سیلانت‌های رزینی هستند. مواد ترکیبی (هیبرید) که همزمان ویژگی‌های سیلانت‌های رزینی و گلاس آینومر را دارند، به عنوان مثال، رزین‌های اصلاح شده با پلی اسید (کامپومرها) و گلاس آینومرهای اصلاح شده با رزین، توسعه یافته‌اند که به عنوان سیلانت شیارها و حفره‌های مینای دندان نیز استفاده می‌شوند.
پولیمریزاسیون
سر ابزار ترمیم با اشعه (لایت کیورینگ) را تا حد ممکن به سطحی که قرار است سیلانت شود نزدیک کنید و حداقل تا مدت زمان توصیه شده، ترمیم را انجام دهید. اگر بیش از یک سطح بر روی یک دندان باید شیاربندی شود (به عنوان مثال اکلوزال و باکال / پالاتال)، هر سطح را به صورت جداگانه ترمیم کنید.
تست نگهداری
پس از انجام شیاربندی، میزان نگهداری سیلانت باید با یک پروب چک شود و در صورت لزوم سیلانت باید دوباره اِعمال شود و هر مرحله از عملیات شیاربندی تکرار گردد.
کنترل ناکافی رطوبت
هنگامی که سیلانت بر پایه رزین انتخاب شده است و کنترل رطوبت دشوار است ( اما همکاری بیمار اجازه می‌دهد) سیلانت بر پایه رزین باید اِعمال شود و نگهداری آن در طی 6 ماه باید کنترل و بررسی گردد.
هنگامی که سیلانت بر پایه رزین انتخاب شود، اما کنترل کافی رطوبت حاصل نمی‌شود، وارنیش فلوراید باید برای حفره‌ها و شیارهای مینای دندان در فواصل 3-6 ماه استفاده شود تا ایزوله شدن دندان حاصل گردد.
در زمانی که شرایط استفاده از یک سیلانت بر پایه رزین وجود دارد، اما نگرانی در مورد کنترل رطوبت ممکن است درمیان باشد، سمان گلاس آینومر ممکن است به صورت موردی و به عنوان یک اقدام پیشگیرانه موقت در نظر گرفته شود.
آیا زمان مناسبی برای بررسی نگهداری سیلانت وجود دارد؟
سیلانت باید هنگام مراجعه بیمار چک شود و در صورت لزوم ترمیم یا جایگزین شود. فاصله مراجعه بعدی برای کودکانی که در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند، نباید از چند ماه تجاوز کند. در صورتی که نگرانی خاصی در مورد نگهداری سیلانت وجود دارد، مراجعه در طی 6 ماه مناسب است.