جرمگیری و تمیز کردن دندان‌ها به چه دلیل انجام می‌شود؟
توضیحات:
-
به نام خدا
جرمگیری و بروساژ دندان ها همراه با مسواک کردن مرتب و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه و صحیح تأثیر زیادی در درمان ژنژیویت یا همان مرحله اولیه بیماری‌های لثه دارد. عمل جرمگیری دندان‌ها یک روش غیرجراحی بوده ، هزینه جرم گیری دندان مناسب است و با حداقل تهاجم برای پیشگیری و درمان بیماری‌های شدید لثه است که از آنها با عنوان بیماری‌های پریودنتال نام برده می‌شود. ژنژیویت حالت ابتدایی و خفیف‌تر بیماری‌های لثه است که درمان آن هم ساده‌تر می‌باشد، اما بیماری‌های پریودنتال حالت پیشرفته و شدید بیماری‌های لثه بوده که در نتیجه پیشرفت بیماری‌های ساده در طی یک دوره زمانی طولانی به وجود آمده‌اند. عواقب بیماری‌های پریودنتال می‌تواند بسیار شدیدتر و فرایند درمان آنها برای جرم گیری نیز خیلی سخت‌تر و پیچیده‌تر از ژنژیویت باشد.
بیماری پریودنتال شامل التهاب و عفونت لثه‌ها و بافت‌های نرم دهان در اطراف لثه‌ها می‌باشد. علت اصلی بروز بیماری‌های لثه، پلاک‌های باکتریایی (لایه‌های چسبنده و بی‌رنگی که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود) هستند که به مرور زمان سخت‌تر شده و به مواد متخلخلی تبدیل می‌شوند که سموم باکتریایی مخربی را آزاد می‌کنند. این مواد سمی باعث می‌شود که رشته‌های بافت لثه که دندان‌ها را محکم در جای خود نگه‌داشته‌اند، ضعیف و خراب شوند و در نتیجه، حفره‌هایی به نام پاکت‌های پریودنتال در محل خط لثه به وجود بیاید. این پاکت‌ها از باکتری‌ها و سموم آزاد شده از باکتری‌ها پُر می‌شود و اگر به موقع مورد درمان قرار نگیرد، عمق آنها به طور مرتب بیشتر شده و به استخوان‌های حمایت کننده از دندان‌ها می‌رسند. تخریب بافت استخوان‌ها باعث از بین رفتن حمایت از دندان‌ها و در نهایت، از دست رفتن دندان خواهد شد.
روش تمیز کردن و جرمگیری دندان‌ها
تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها که اصطلاحاً پروفیلاکسی نامیده می‌شود، معمولاً شامل اقدامات زیر می‌باشد:
- کشیدن نخ دندان
- حذف جرم و پلاک‌ها با استفاده از ابزارهای تخصصی
- بروساژ یا پالیشینگ
- فلورایدتراپی که این مرحله بستگی به نظر دندانپزشک شما دارد)
روش‌های مختلف جرمگیری دندان
در اینجا روش‌های مختلف جرم گیری دندان شرح داده می‌شود. مهم‌ترین این روش‌ها عبارتند از:
تمیز کردن و بروساژ سطحی: جرمگیری سطحی رایج‌ترین شیوه تمیز کردن دندان‌ها می‌باشد. این عمل شامل یک تمیز کردن ساده دندان‌ها است که برای حذف لکه‌های سطحی و سایر جرم‌هایی که فقط بر روی سطح دندان یعنی در بالای خط لثه قرار دارند، لازم می‌باشد. این نوع از تمیز کردن دندان‌ها به وسیله ابزارهای جرم‌گیر اولتراسونیک یا پروفی‌جت انجام می‌شود.
تمیز کردن معمولی دندان‌ها دو بار در سال: این عمل برای حفظ سلامتی دندان‌ها معمولاً باید هر 6 ماه یک بار (و هر 3 ماه یک بار در صورتی‌که جرم و پلاک زیادی با سرعت بیش از معمول در امتداد خط لثه تشکیل شده باشد) به طور منظم انجام شود. این عمل نیز به وسیله ابزارهای دستی و یک جرم‌گیر اولتراسونیک انجام می‌شود و طی آن تمام سطح مینای دندان در بالا و زیر خط لثه تمیز می‌شود تا هر گونه پلاک، جرم و رسوبات معدنی از روی آن حذف شود. این نوع از جرمگیری معمولاً همراه با جرمگیری و بروساژ سطحی به وسیله پروفی‌جت انجام می‌گیرد.
جرمگیری با “دبریدمان” گسترده: این روش جرمگیری تمیز کردن دندان هم معمولاً در صورتی لازم می‌شود که یک فرد به مدت طولانی و بیش از یک سال، دندان‌های خود را جرمگیری نکرده باشد و یا جرم و رسوبات معدنی سنگینی در زیر خط لثه او تشکیل شده و به سختی به سطح دندان یا ریشه دندان چسبیده باشد. برای انجام این نوع از جرمگیری ممکن است که به بیش از یک یا دو جلسه مراجعه به دندانپزشک نیاز باشد. این عمل نیز با استفاده از جرم‌گیر اولتراسوند و ابزارهای دستی انجام می‌شود و بعد از آن هم تمیز کردن و بروساژ سطحی انجام خواهد شد.
جرمگیری و تمیز کردن عمقی دندان‌ها: این نوع از جرمگیری، حالت تهاجمی بیشتری نسبت به روش‌های قبلی دارد و ممکن است برای بیمار هم دردناک‌تر باشد. جرمگیری عمیق دندان‌ها در شرایطی لازم می‌شود که یک فرد دچار بیماری‌های ملایم تا پیشرفته لثه شده باشد و یا استخوان دندان، صدمه دیده و پاکت‌های عمیقی در اطراف دندان‌ها تشکیل شده باشد. در این شرایط معمولاً املاح و مواد معدنی هم تا عمق بیشتری از سطح ریشه دندان نفوذ و رسوب کرده‌اند. برای انجام این نوع از جرمگیری ممکن است نیاز به استفاده از نوعی بی‌حسی باشد تا بیمار در زمان انجام عمل احساس ناراحتی نکند. عمل جرمگیری و تمیز کردن عمیق دندان‌ها در هر جلسه بر روی یک چهارم از دندان‌های شما انجام می‌شود. یک جلسه دیگر هم 2 تا 4 هفته بعد از انجام جرمگیری برنامه‌ریزی می‌شود که طی آن، تمیز کردن معمولی و معاینه دندان‌ها انجام خواهد شد. مراجعات بعدی به دندانپزشک برای حفظ سلامت لثه و بافت‌های پریودنتال باید هر 3 ماه یک بار انجام شود تا همیشه بتوانید دندان‌های سالمی داشته باشید.
برای درمان بیماری‌های پیشرفته لثه لازم است که به یک پزشک متخصص بیماری‌های پریودنتال (پریودونتیست) مراجعه کنید.
جرمگیری پریودنتال معمولی: این نوع از جرمگیری و بروساژ دندان برای حفظ سلامت دندان‌ها ضروری است و معمولاً به فاصله هر 3 تا 6 ماه یک بار بعد از تشخیص بیماری پریودنتال انجام می‌شود. در این شرایط، بیماری پریودنتال به دلیل عدم مراقبت از دندان‌ها و یا به علت‌های دیگر، باعث آسیب رسیدن به استخوان و بافت لثه می‌شود. دندانپزشک عمل جرمگیری پیشرفته دندان‌ها را برای جلوگیری از خراب شدن دندان و از دست رفتن آن انجام می‌دهد. البته در صورتی‌که میزان جرم و پلاک‌های تشکیل شده بر روی دندان‌ها خیلی بیش از حد طبیعی باشد نیز باید این نوع از عمل جرمگیری را انجام داد تا سلامت بافت‌های دهان و دندان حفظ شود.
استفاده از لیزر برای جرمگیری و تمیز کردن دندان‌ها
استفاده از لیزرهای دندانپزشکی برای درمان‌های پریودنتال معمولاً منجر به کاهش خونریزی، ورم و ناراحتی در زمان انجام عمل می‌شود. اما در صورتی‌که از لیزر به طرز صحیح استفاده نشود یا در انتخاب طول موج لیزر و یا توان آن اشتباهی صورت بگیرد، ممکن است که آسیب‌های شدیدی به بافت لثه و دندان‌ها وارد شود. بنابراین جراحی‌های لیزر در دندانپزشکی باید حتماً توسط دندانپزشکان متخصص حرفه‌ای و آموزش‌دیده که تجربه زیادی در استفاده صحیح و ایمن از این روش داشته باشند، انجام گیرد. به همین دلیل است که انتخاب دندانپزشک برای انجام این عمل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
بهبودی و مراقبت‌های بعد از عمل
طی چند روز اول بعد از جرمگیری دندان‌ها ممکن است خونریزی مختصری را در اطراف لثه‌ها مشاهده کنید. این خونریزی‌ها بعد از چند روز به تدریج برطرف خواهد شد. در مراجعه بعدی خود به دندانپزشک، او وضعیت لثه‌های شما و میزان کاهش در اندازه پاکت‌های پریودنتال را بررسی خواهد کرد. اگر بعد از انجام عمل اول هنوز هم عمق پاکت‌های لثه‌ای هنوز بیشتر از 3 میلی‌متر باشد، ممکن است عمل‌ها و اقدامات درمانی دیگری هم برای شما در نظر گرفته شود.
رعایت دقیق و مداوم بهداشت دهان و دندان و عمل به توصیه‌های دندانپزشکان در جلوگیری از بروز بیماری‌های پریودنتال ضرورت دارد. در واقع عدم رعایت این نکات می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری و وخیم شدن شرایط آن و یا تبدیل شدن آن به یک عارضه مزمن شود که برای درمان آن چاره‌ای غیر از انجام جراحی‌های سنگین و پرهزینه نخواهد بود. اهمیت این موضوع هنگامی بیشتر مشخص می‌شود که بدانیم مدارک و شواهد علمی و کلینیکی بسیار زیادی در تأیید ارتباط قوی بین بیماری‌های پریودنتال و عوارض ثانویه دیگری از قبیل بیماری‌های قلبی عروقی، وزن پایین نوزاد در هنگام تولد و زایمان زودهنگام، به دست آمده است و تعداد این مستندات علمی همچنان رو به افزایش است.
ملاحظات و توصیه‌های دیگر
برای اطلاع هر چه بیشتر شما از عمل‌های مختلف جرمگیری و نقش هر کدام از آنها در حفاظت از دندان‌های شما لازم است که تفاوت‌های بین این روش‌ها را بهتر بشناسید. بروساژ با پالیشینگ به معنی صیقل دادن یک سطح می‌باشد، در حالیکه تمیز کردن به معنی حذف رسوبات و ذرات خارجی از روی سطح دندان است. عمل حذف حذف پلاک، جرم و لکه‌ها از روی سطوح نمایان و نهان دندان‌ها با استفاده از روش جرم گیری دندان و بروساژ، معمولاً با عنوان “پروفیلاکسی دهانی” شناخته می‌شود. در واقع عمل پروفیلاکسی بر روی دهان و دندان‌های سالم به منظور جلوگیری از بروز بیماری‌های پریودنتال انجام می‌شود. عمل بروساژ به تنهایی فقط به عنوان یک عمل زیبایی انجام می‌شود و هیچگونه خاصیت درمانی ندارد. با وجود آنکه خیلی از افراد و بیماران تصور می‌کنند که بروساژ معادل همان پروفیلاکسی می‌باشد و این دو اصطلاح را به صورت معادل یکدیگر به کار می‌برند، اما نباید تصور کرد که بروساژ یا پالیشینگ دندان‌ها به تنهایی می‌تواند نقش یک اقدام مراقبتی یا پیشگیرانه برای سلامت دندان‌ها را داشته باشد.