با بوي بد دهان چه كنيم؟
توضیحات:
-
به نام خدا
بوی تنفس شامل یک ادراک شخصی بعد از استشمام هوای تنفسی می باشد که می تواند مطبوع، نا مطبوع و یا حتی آزار دهنده باشد. در صورت ناخوشایند بودن به آن هالیتوزیس میگویند.
این اصطلاح به هر حال مترادف با بوی بد دهان نمی باشد زیرا منشاء بوی بد دهان از حفره دهان است. نباید با بوی حاصل از جذب غذاهایی مانند سیر یا سیگار کشیدن اشتباه گرفته شود زیرا این بوهای ناخوشایند یک مشکل در سیستم سلامتی را نشان نمی دهند. همچنین در هنگام صبح و هنگام بیدار شدن یک بوی نامطبوعی از دهان استشمام می گردد که ناشی از کاهش جریان بزاق و افزایش تخمیر در طی شب می باشد و خودبخود بعد از صرف صبحانه یا رعایت بهداشت از بین می رود که این نیز نباید با بوی بد تنفس اشتباه گرفته شود. وجود یک بوی بد تنفسی پایدار یک مشکل پاتولوی را نشان می دهد.
هنگامی که در بدن یک بیماری هورمونی، گوارشی، کلیوی و متابولیک وجود داشته باشند ملکولهای مسئول ایجاد بوی بد تولید شده و وارد جریان خون میشوند و سرانجام از طریق هوای تنفسی بازدم یا مایع شیار لثه ای به مشام می رسند. در پروسه ایجاد بوی بد تنفسی دو عامل مهم دخیل می باشد:
1. عوامل داخل دهانی 2. عوامل خارج دهانی
•عوامل داخل دهانی:
1. ضایعات پوسیدگی عمیق همراه با گیر مواد غذایی كه در اثر باقي ماندن مواد غذايي بوي بد دهان ايجاد مي نمايند.
2. زخمهای ناشی از کشیدن دندان که با لخته خون پر می گردد.
3. وجود عفونت‌هاي داخل دهاني و خروج چرك از آنها.
4. وجود فضاهای بين دنداني وسیع و نا مرتب دندانها که تمایل به تجمع خرده‌های غذایی دارد.
5. دست دندانها به خصوص زمانی که مرتب تمیز نشده و در شب از دهان خارج نشوند. آن سطحی از دنچر که در مجاورت بافت نرم لثه است متخلخل بوده و قابلیت گیر عوامل باکتریال و خرده هاي غذايي را دارد كه این امر خود توانایی ایجاد بوی تعفن و تولید قارچ را دارد.
6.عفونتهای لثه.
7.دهان خشک (زروستومیا ): در این حالت مقدار بیشتری پلاک میکروبی در دهان بر روی دندانها، پروتز و سطح پشتی زبان تشکیل می شود. چرا كه شستشوي طبيعي كه توسط بزاق انجام مي گردد در اين افراد كمتر اتفاق مي‌افتد.
8.زبان و پوشش زبان: سطح پشتی زبان با بیش از 25 سانتی متر مربع مساحت یک سطح بسیار نامنظم را نشان می دهدکه خود ناحیه را مستعد گیر عوامل میکروبی و خرده هاي غذایی می کند. تجمع بقایای مواد غذایی با سلولهای باکتری موجب ایجاد یک پوشش روی سطح زبان می گردد که خود عامل ایجاد بوی بد دهان است. شیوع آن دربیماران دارای التهاب پيشرفته لثه 6 برابر افراد دیگر است.
•عوامل خارج دهانی:
1. گوش/حلق/بینی
2. برونش و ریه
3. مجاری گوارشی
4. کبد(استشمام ترکیبات آمونیوم)
5. کلیه(استشمام ترکیبات اسیداوریک)
6. اختلالات متابولیک سیستمیک مانند دیابت تیپ 1 که در این بیماری به جهت کمبود انسولین چربی و پروتئین شکسته شده و ترکیبات کتونی مانند استواستات و هیدروکسی بوتیرات تولید می شود.
7. عوامل هورمونال مانند افزایش هورمون استروژن و پروژسترون که منجر به یک افزایش 2 تا 4 برابر محصولات VSCs می گردد.
8. عوامل دارویی مانند مترونیدازول که باعث طعم فلزی و بوی بد دهان می شود یا داروهای حاوی اوکالیپتوس که باعث ادراک بویی مشابه طالبی می شود. آرسنیک بوی پیاز گندیده می دهد.
درمان بوی بد دهان
اگر علت بوي بد دهان عوامل داخل دهاني باشند با روش هاي زير مي توان به برطرف شدن اين بو كمك كرد:
1. کاهش مکانیكي میکروارگانیسمها و مواد غذایی داخل دهان: این کار از طریق تمیز کردن سطح پشتی زبان توسط مسواک و تمیز کردن نواحی بين دنداني توسط نخ دندان می باشد. تحقیقات نشان می دهد که مسواک زدن دندانها به تنهایی 30% اما مسواک زدن دندانها و زبان با همدیگر 73% کاهش بوي بد دهان را به همراه دارد.
2. از بين بردن گير هاي غذايي از طريق برداشت پوسيدگي‌ها و ترميم دندان
3. کاهش شيميايي میکروارگانیسمها ی داخل دهان: پس از كشيدن دندان ها و يا در مواقعي كه زخمي داخل دهان وجود دارد از طریق استفاده از دهانشویه ها مانند کلرهگزیدین، ستیل پیریدینیوم کلراید، essential oil، هیدروژن پراکساید، تریکلوزان مي توان عوامل ايجاد كننده بوي بد را از بين برد.
4. مخفی کردن بوی بد دهان: از طریق استفاده از دهانشویه ها /اسپری ها یا خمیر دندانهای حاوی اسانس نعناع.
5. در برخي موارد مصرف آنتي بيوتيك ها جهت از بين بردن عفونت هاي دهان و دندان كه عامل بوي بد دهان هستند توصيه مي شود. لازم به ذكر است تشخيص لزوم استفاده از آنتي بيوتيك ها تنها بر عهده دندانپزشك مي باشد.
6. تعويض ترميم هاي نا مناسب قبلي: در برخي موارد ترميم هاي نامناسب و نامنظم موجب ايجاد فضاي بين دنداني و گير مواد غذايي در آنها مي شود. تعويض و اصلاح اين پركردگي ها مي تواند به از بين رفتن بوي دهان كمك شاياني نمايد.
7. برطرف كردن عفونت هاي لثه: به اين منظور مي توان از روش هايي مانند جرمگيري، مصرف دهانشويه ها و ... استفاده كرد. بهترين روش را متخصص بيماري هاي لثه شما به شما پيشنهاد خواهد كرد.
در صورتي كه علت بوي بد دهان عوامل خارج دهاني باشد، بهترين راه مراجعه به پزشك مربوطه، درمان و نهايتاً حذف عمال مي‌باشد.