دندان
توضیحات:
-
به نام خدا
دندان‌ها دارای ساختاری منظم، کوچک و سفید رنگ هستند. برخی جانوران ازجمله گوشتخواران، از دندان‌ها برای خوردن گوشت و خرد کردن استخوان شکار یا حتی دفاع از خود استفاده می‌کنند . ریشه دندان‌ها به وسیلهٔ لثه پوشیده شده‌است.دندان ها از استخوان ساخته نمی شوند،بلکه از چندین بافت مختلف با چگالی و سختی متفاوت هستند.بافت های سلولی که در نهایت به دندان تبدیل می شوند از اکتودرم منشاٴ می گیرند. دندان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده‌است:(از خارج به داخل) 1.مینا 2.عاج 3.اتاقک پالپ و پالپ 4.ریشهٔ دندان که هریک دارای تقسیم‌بندی‌های دیگری است.
ساختار کلی دندان‌ها در مهره داران مشابه است، هرچند تفاوت‌هایی در شکل و موقعیت قرارگیری آنها وجود دارد. دندان‌های پستانداران ریشه‌های عمیقی دارد،این الگو در بعضی ماهی‌ها و تمساح سانان هم یافت می‌شود. در اغلب ماهیان، دندان‌ها به سطح بیرونی استخوان متصل هستند، در حالیکه در مارمولک‌ها دندان‌ها به یک سمت سطح داخلی فک متصل هستند. در غضروف ماهیان مثل کوسه‌ها، دندان‌ها توسط رباط های سخت به حلقه های غضروفی تشکیل دهنده آرواره وصل می شوند.
دندان‌ها از جمله ویژگی‌های متمایز (و طولانی مدت) گونه‌های پستانداران هستند.دیرینه‌شناسان از دندان‌ها برای شناسایی گونه های فسیلی و تعیین روابط آنها استفاده می کنند.(بیشتر از دندان نیش که به دلیل داشتن ریشهٔ بلند و ضخیم به مدت طولانی تری در ساکت(در جای خود) خود باقی می‌ماند).
شکل دندان‌های جانوران بستگی به نوع غذای آنها دارد. به عنوان مثال، غذاهای گیاهی به سختی هضم می‌شوند، از این رو گیاه خواران دندان‌های آسیای بزرگ زیادی برای جویدن و آسیاب کردن غذا دارند. از طرف دیگر گوشتخواران به دندان‌های نیش برای کشتن شکار و پاره کردن گوشت نیاز دارند.
پستانداران دیفی دونت هستند، یعنی دو دسته دندان دارند. در انسان‌ها، اولین دسته (دندان‌های شیری) معمولاً در حدود ۶ ماهگی ظاهر می‌شوند، هرچند بعضی نوزادان در هنگام تولد یک یا چند دندان قابل رویت دارند که به آنها دندان‌های نوزادی می‌گویند. درآمدن دندان‌ها به‌طور طبیعی در حدود ۶ ماهگی می‌باشد که می‌تواند دردناک باشد. کانگورو ها، فیل ها و گاو دریایی استثناهای پستانداران هستند زیرا پلی فیودونت می‌باشند.
بعضی از حیوانات فقط یک سری دندان دارند (مونوفیودونت) در حالیکه بعضی دیگر چندین سری دندان دارند (پلی فیودونت). به عنوان مثال در کوسه ها، هر دو هفته، دندان‌های جدیدی برای جایگزینی دندان‌های ساییده شده رشد می‌کند. دندان پیش جوندگان به‌طور مستمر رشد می‌کندتا طول دندان ها که در حین جویدن ساییده می شوند نسبتاً ثابت بماند.بیشتر جوندگان مانند موش و خوکچه هندی، خرگوش علاوه بر دندان‌های پیش، دندان‌های آسیاشان هم مداوم رشد می‌کنند.
دندان‌ها همیشه به آرواره متصل نیستند مثل دندان‌های پستانداران که در یک دوره ای همهٔ دندان‌ها می افتند و سپس دندان‌های جدیدی جایگزین آنها می‌شود.