رشته هاي مختلف دندانپزشكي
توضیحات:
-
به نام خدا
دندانپزشکی یکی از رشته های گروه علوم پزشکی است که فراگیران آن با آگاه شدن از وضعیت سلامت ناحیه دهان، سر و صورت می توانند بیماری های این بخش از بدن را با کمک ابزار و تکنیک های خاص تشخیص داده، بشناسند، روش‌هاي پيشگيري از بيماري و كنترل آنها را به بيمار آموخته، در صورت بروز بيماري در اين نواحي راه های درمانی آن را بررسی و به بیمار معرفی نمایند، بافت‌هاي بیمار را مداوا و عضو از دست رفته را جایگزین کنند و در نتیجه سلامت بیمار، زیبایی چهره و لبخند او، ادای کلمات و صحبت کردن، تغذیه و آرامش روان وی را تامین نمایند
دندانپزشکان مسئول حفظ سلامت ناحیه دهان و فک و صورت هستند و در طي يك دوره حدودا 6 ساله اين آموزش‌ها را در دانشكده دندانپزشكي فرا مي‌گيرند. اين رشته داراي ده گرايش تخصصي است كه دوره های تخصصی دندانپزشکی اغلب 3 تا 3/5 سال طول می کشد و فقط رشته جراحی دهان و فک و صورت است که بالغ بر 4/5 سال طول می کشد. دندان، لثه، مخاط دهان، اعصاب ناحیه دهان و بويژه دندانها، زبان، فکین و اجزا صورت همگی جزو محدوده درمانی در علوم دندانپزشکی است.
چه رشته های تخصصی در دندانپزشکی وجود دارد؟
1. تشخیص بیماریهای دهان و دندان (diagnostics dentistry)
2. آسیب شناسی دهان (oral pathology)
3. تصویر برداری دهان و فک و صورت (oral & maxillofacial radiology)
4. دندانپزشکی ترمیمی(restorative (operative) dentistry )
5. معالجه ریشه دندان( endodontics dentistry )
6. پروتزهای دهان و فک و صورت (prosthodontic dentistry)
7. دندانپزشکی کودکان (pediatric dentistry )
8. ارتودنسی (orthodontics dentistry)
9. جراحی لثه (Periodontics dentistry)
10. جراحی دهان و فک و صورت (oral & maxillofacial surgery )تشخیص بیماریهای دهان و دندان (diagnostics dentistry)
ناحیه سر و گردن و به ویژه حفره دهان به علت وجود انساج پر خون و عصب و همچنین حضور بافتها و اندامهای حساس و مهم در زندگی انسان از اهمیت خاصی برخوردار است. بروز اغلب بیماری ها در بدن با بروز علایمی در داخل دهان همراه هستند. آفت، زخم های دهانی، ضایعات توموری و شبه توموری و بثورات مخاطی شکل بروز اغلب بیماریها می باشند. متخصصین تشخیص بیماریها با آگاهی از نشانه های دهانی بیماری های مختلف بدن و امکان نمونه برداری از آنها شانس تشخیص زودرس بیماریهای خطرناک بخصوص سرطانها را افزایش داده و باعث انجام درمانهای به موقع براي بيماران می‌شوند.
آسیب شناسی دهان (oral pathology)
پاتولوژی یا آسیب شناسی دهان، دانش تشخیص میکروسکوپی بیماری های سرایت کرده به انساج دهان است. در این رشته نمونه ای از نسج بیمار در کنار نمونه نسج سالم مجاور آن در اختیار پاتولوژیست قرار گرفته و وی با تکنیک های خاص رنگ آمیزی و جداسازی و يا ديگر تكنولوژي‌هاي نوين اقدام به تعیین نوع عارضه نموده و طي يك گزارش مبسوط علمي نتيجه را به پزشک معالج جهت انجام صحیح درمان اطلاع مي‌دهند.
تصویر برداری دهان و فک و صورت (oral & maxillofacial radiology)
یکی از راههای مهم و موثر در تشخیص سریع، قریب به واقعیت و دقیق بیماری های نسج سخت استفاده از رادیوگرافی، تابش اشعه و بهره مندي از بکارگيری دستگاههای رادیولوژی است. دیدن پوسیدگی، عفونت انتهای ریشه، ریشه های باقیمانده در زیر نسج، دندان های نهفته یا اضافی، کیست ها و علایم ناشی از وجود بافتهای توموری از کمک های علم رادیولوژی است. رادیوگرافیهای تک دندانی، فکی _ صورتی و سیتی اسکن از ناحیه صورت امروزه جزو درخواست های معمول دندانپزشکان است.
دندانپزشکی ترمیمی (restorative (operative) dentistry)
دندانپزشک متخصص ترمیمی، مسئول حذف پوسیدگی ها، جبران شکستگی ها، رفع نواحی بد رنگ و یا بدشکل در تاج دندان ها می باشد. تاج دندان ها می توانند با مواد همرنگ یا ” کامپوزیت“ و یا مواد فلزی یا ”آمالگام“ ترمیم شوند. به ترمیم تاج دندان در اصطلاح عامه مردم ” پر کردن“ و یا ” Filling“ نیز گفته می شود.
معالجه ریشه دندان (Endodontics Dentistry)
اندودانتیکس علم درمان بیماری های ریشه دندان است. در واقع معادل رشته داخلی در گروه علوم پزشکی است. دندانپزشکان با آگاهی از محتویات ناحيه مغز دندان، شاخص‌های سلامت و بیماری آن، درد وعفونت این ناحیه اقدام به ”درمان ریشه دندان“ یا اصطلاحاً Root Canal Therapy می نمایند. از زمانی که میکروب و سم ناشی از فعالیت آن وارد حفره مرکزی و مغز دندان می شود، فعالیت متخصصان اندو آغاز می گردد.
پروتزهای دهان و فک و صورت (Prosthodontic Dentistry)
به هر قطعه مصنوعی و ساخته شده توسط انسان که جایگزین بافت و یا اندام طبیعی از دست رفته بیمار گردد ”پروتز“ می گویند. اگر تعداد معدودی از دندانها از دست رفته و نوسط تعداد معدودی دندان مصنوعی جایگزین شوند به این نوع پروتز ” پارسیلPartial “ یا ”جزیی“ و اگر تمام دندان ها از دست رفته باشند و با یک مجموعه کامل مصنوعی جایگزین شوند به آن پروتز” کامل Complete“ گقته می شود. اگر پروتز ساخته شده به دندان بچسبد و قابل حرکت دادن و بیرون آوردن از دهان توسط بیمار نباشد به آن پروتز ” ثابت Fix” گقته شده و اگر قابل گذاشت و برداشت توسط بیمار باشد به آن پروتز ”متحرک Removable“ می گویند. متخصصين پروتز‌هاي دنداني فكي قادرند حتي اجزاي مختلف صورت بيمار كه توسط ضربه يا بيماري از دست رفته باشد را نيز جايگزين نمايند.
ایمپلنت چیست؟
نوعی پروتز است که ثبات خود را از یک قطعه فلزی بنام ”فیکسچر Fixture“ که جراح آن را در استخوان فک بیمار قرار می دهد بدست می آورد. تاج یا روکش روی این قطعه فلزی پس از آنکه خوب به استخوان فک چسبید توسط متخصص پروتز نصب می شود.
دندانپزشکی کودکان(Pediatric Dentistry )
از آنجا که کودکان بخاطر شرایط خاص جسمی و روحی روانی از حساسیت های ویژه ای برخوردار هستند بنابراین درمان آنها نیازمند رعایت ظرافت‌های خاصی می باشند. دندانهای کودکان در دوره شیری از اهمیت بالایی برخوردار بوده و در واقع کلید و راهنمای رویش صحیح دندانهای دائمی آنهاست. زود از دست دادن این دندانها و یا دیر افتادن دندانهای شیری هر دو می تواند مشکلات پیچیده ای را به کودک تحمیل نماید. دانش پیشگیری از بروز بیماریها و هنر ایجاد فرهنگ رعایت بهداشت دندانها از جمله مواردی است که دندانپزشکی اطفال را در نوع خود متمایز می نماید.
ارتودنسی(Orthodontics Dentistry)
ارتودنسی دانش شناخت روابط دندانها، استخوان فکها و تاثیر رشد در ناحیه صورت است. ارتودنتیست وظیفه دارد رویش دندانها را بررسی نموده و چینش آنها را تحت نظر داشته باشد، رشد فکین و ارتباط آنها با هم و نسبت به جمجمه بیمار را نظارت نموده و موقعیت نهایی آنها را مطالعه نماید و در نهایت نیز با اصلاح بی نظمی ها و کج و معوجی ها در قوس دندانی روابط صحیح بین دندانها را ایجاد نماید.
جراحی لثه ( Periodontics Dentistry)
پریودانتیکس علم حفظ و نگهداری انساج نگهدارنده دندان است. لثه، استخوان و الیاف عضلانی نگهدارنده دندانها به استخوان‌های اطرافشان جملگی جزو انساج پریو محسوب می شوند. متخصصین جراح لثه با حذف انساج بیمار لثه و اصلاح هندسی استخوان و بافت های مجاور تاج و ریشه دندانها باعث افزایش طول عمر دندانها می شوند. هر چه لثه فردی زودتر تحلیل رود عمر سلامت دندانهای او کمتر شده و احتمال بی دندانی او چند برابر می‌گردد.
جراحی دهان وفک و صورت (Oral&MaxilloFacial Surgery)
جراحی دهان، فک و صورت به واقع نزدیک ترین رشته به پزشکی در بین علوم دندانپزشكی است. حذف کانون‌های عفونی فعال و مزمن، خارج کردن دندانهای نهفته و یا اضافی، کمک به رویش دندانها از طریق حذف موانع بافتی و اصلاح روابط استخوانی فک بالا و پایین در کنار جراحی بافتهای سرطانی از جمله موارد قابل انجام توسط جراحان فک و صورت است.