کراس بایت دندان
توضیحات:
-
به نام خدا
اگر وضعیت در تمام دندان ها و یا حتی یک دندان برعکس شود، به آن کراس بایت می گویند. این مشکل سه نوع است اما دو نوع آن رایج تر از نوع دیگر است.
خلفی: اگر دندان های عقب فک بالا پشت دندان های عقب فک پایین قرار بگیرند، کراس بایت خلفی رخ داده است.
قدامی: اگر دندان های پیشین فک بالا عقب تر از دندان های فک پایین قرار بگیرد، کراس بایت قدامی رخ داده است.
گونه ای:نمونه دیگری از این مشکل است که البته درصد کمی را شامل می شود. در این صورت دندان های یک طرف، به سمت گونه نزدیک تر خواهد بود و روی دندان های پایین منطبق نیستند.کراس بایت در یک تعریف کلی
زمانی که دندان های فک بالا با دندان های فک پایین یک نفر هم راستا نباشند، اصطلاحا میگویند که او کراس بایت دارد. این مشکل معمولا ژنتیکی است اما بر اثر برخی مسائل غیرژنتیکی و ارثی میتواند رخ دهد. برای مثال اگر دندان های دائمی یک کودک پیش از افتادن دندان های شیری جوانه بزنند این مشکل میتواند رخ دهد.
چه چیزی سبب وقوع کراس بایت دندان میشود؟
بیشتر کراس بایت های رایج در کودکان به دلیل استفاده‌ی طولانی مدت از پستانک یا مکیدن انگشت ایجاد میشوند. از آنجایی که استخوان‌های در حال رشد خردسالان نسبت به نیروهای خارجی بسیار حساسند، در صورتیکه وارد آمدن این نیروها به عادت تبدیل شود، با گذشت زمان تغییر شکل خواهند داد. مشکلاتی مانند کام بالا، اپن بایت (open bite) و دندانهای جلویی گشاد از دیگر عوارض این عادت‌های نادرست است. به طور کلی میتوان گفت :
1- تاخیر در رویش دندان ها یا رویش غیر معمولی آن ها
ما به طور معمول در تمام انسان ها شاهد آن هستیم که دندان های شیری رویش میکنند، سپس می افتند و بعد از افتادن آن ها دندان های دائمی جایگزین میشوند. با این وجود برخی موارد ممکن است درحالی که هنوز دندان های شیری نیافتاده باشند، دندان های دائمی جوانه بزنند. اگر چنین شود، دندان های فک بالا و پایین با هم تراز و هماهنگی خود را از دست داده و کراس بایت اتفاق می افتد.
2- میکیدن انگشت شست
برخی از کودکان عادت دارند که انگشت های خود مخصوصا انگشت شست را میمکند. این کار شاید سرگرم کننده و تسکین دهنده باشد اما مشکلات متعددی برای کودک به وجود خواهد آورد. یکی از این مشکلات کاهش پهنای سقف دهان یا کام است و تغییر موقعیت و وضعیت رشد فک است و دیگری کراس بایت.
3- تنفس دهانی
زمانی که از بینی نفس میکشیم، زبان معمولا در حال استراحت است و به کام دهان هیچ فشاری وارد نمیکند. اما اگر به جای تنفس از بینی، تنفس دهانی داشته باشیم همه چیز متفاوت خواهد بود.
برخی از کودکان عادت دارند که از دهان نفس بکشیند. اینکار باعث متورم شدن لوزه ها میشود، این وضعیت میتواند باعث تحریک زبان شده و کودک حین نفس کشیدن زبان خود را به سقف دهان میزند. درنتیحه این اتفاقات ممکن است کراس بایت ایجاد شود.
ناهنجاری کراس بایت قدامی
کراس بایت دندانهای قدامی یکی از چند نوع ناهنجاری کراس بایت دندانی است که از دوران کودکی با معاینه در سنین 6-7 سالگی قابل مشاهده و تشخیص است و بهتر است از همان دوران از طریق ارتودنسی دندان، درمان شوند. چرا‌که هنوز بیمار رشد کامل نکرده است و رشد دندانها به‌طور کامل صورت نگرفته است و متخصص ارتودنسی می تواند رشد دندانهای دو فک بالا و پایین را با دستگاه ارتودنسی کنترل کند. اما اگر بیمار به سن 15 سالگی و بلوغ برسد، درمان دشوار خواهد شد. زیرا فک به رشد کامل رسیده و درمان ارتودنسی به تنهایی امکانپذیر نیست. در این مواقع از روش های ارتوسرجری استفاده می شود.
علل بروز کراس بایت دندان های قدامی
برای علل بروز کراس بایت دندان های قدامی علل زیررا می توان نام برد:
- ازدحام دندانها سبب فشردگی و به هم ریختگی دندانهای جلو می شود و به‌دنبال آن دندانهای فک پایین به جلو کشیده میشوند.
- قرار گرفتن لینگوالی جوانه دندانهای فک بالا
- عوارض جراحی بعد از درمان شکاف لب و کام که مانع رشد قوس فک دندان میشود.
- شلوغی دندانها .
- باقی ماندن دندان موقت یا شیری برای مدت طولانی.
- تاثیرات وراثتی
عوارض ناهنجاری کراس بایت دندانهای قدامی
عوارض شایع که بر اثر ناهنجاری کراس بایت قدامی بروز می کند به شرح زیر است:
- بروز ناهنجاری اسکلتال کلاس سه
- احتمال شکستگی دندانها در اثر برخورد نامناسب انها در هنگام کراس بایت
- از بین رفتن مینای دندان بر اثر سایش دندانها به هم
- سردرد و انقباض عضلات بر اثر درد و فشار‌های پی‌درپی دندانها در طولانی مدت
- ناتوانی در حرف زدن و تلفظ صحیح کلمات
- دشواری در جویدن و خوردن غذا
- اثر‌های منفی بر رشد مفاصل و فک های صورت و انحراف استخوان‌ها.
چرا باید کراس بایت را درمان کرد؟
افرادی که دچار این اختلال هستند، معمولا بعد از مدتی باعث از بین رفتن بخشی از بافت لثه خود می شوند. اگر پوسیدگی دندانی در این افراد به وجود آید، به دلیل موقعیت دندان ها، درد شدیدی را احساس می کنند. افرادی که دچار این عارضه می شوند، در جویدن غذا با مشکل مواجه اند و فشار دردناکی روی فک و سر و گردن خود احساس می کنند. علاوه بر این موارد، لبخند در این افراد کمتر دیده می شود و اعتماد به نفس آن ها دستخوش تغییرات منفی قرار می گیرد. تمام این موارد بر سلامت جسم و روح بیمار تاثیر گذار است از این رو باید این مشکل فورا درمان شود.
پیشگیری از کراس بایت
پیشگیری از کراس‌بایت با ترک عادت مکیدن انگشت در سنین پایین امکانپذیر است. در حقیقت همان‌طور که گفته شد، مکیدن انگشت میتواند باعث باریک شدن سقف دهان و نامرتبی دندانها شود. علاوه بر این والدین می‌توانند دندانهای شیری کودک خود را در هنگام رشد دندانهای دائم در دهان بکشند تا به این ترتیب از کج شدن دندانهای دائم و قرارگیری آن‌ها در موقعیت نامناسب جلوگیری کنند. به هر حال توجه داشته باشید بسیار از موارد کراس بایت غیرقابل پیشگیری هستند و باید در صورت ایجاد مشکل برای فرد، تحت درمان قرار گیرند.
به خاطر داشته باشید
اگر فکر میکنید فرزند شما دارای درجاتی از کراس بایت است باید به یک متخصص دندانپزشکی کودکان و ترجیحا یک متخصص ارتودنسی مراجعه کنید. متخصص ارتودنسی میتواند با بررسی دقیق ساختارهای دهان و دندان کودکتان مشکل را تشخیص داده و شدت آن را تخمین میزند. سپس با کمک روش های مختلف اقدام به درمان کراس بایت میکند. اهمیت به سلامت و بهداشت دهان و دندان از همان ابتدای رشد دندان کودکان لازم و ضروری است . به خاطر داشته باشید اهمیت به سلامت و بهداشت دهان و دندان از همان ابتدا میتواند تضمینی برای سلامتی دهان و دندان در بزرگسالی ما باشد .